Çalışma Bakanlığı, Anayasa'ya aykırı kararla turizme darbe vurdu

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, yaz sezonu öncesi tartışılacak bir karara imza attı.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Hasan Taçoy imzalı idari kararla, "sektörün çalışmasını sekteye uğratmamak" gerekçesiyle, turizm sektöründe çalışanların sezonu sonuna kadar yatay geçiş yapmaları yasaklandı.

MYK Haber, kararı hem sektör temsilcilerine hem de yargı çevrelerine sordu.

Kıbrıs Türk Otelciler Birliği (KITOB) Başkanı Dimağ Çağıner, yönetim kurulunu toplama kararı aldığını ve hukukçulardan görüş alacaklarını belirtti, zamanlamanın doğru olmadığını ve kararın eksikler barındırdığına vurgu yaptı.

Avukat Doğu Abidin ise bakanlığın, yasa ve tüzüğü keyfine göre yorumlayarak bir idari karar üretmek suretiyle Anayasa'nın 152'nci maddesine aykırı bir karar ürettiğini vurguladı.

BAKANLIĞIN KARARINDA NE DİYOR?

MYK Haber'in ulaştığı 22 Mayıs tarihli Hasan Taçoy imzalı "ÇSB.0.00-004/02-23/E.6398" sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı kararı şöyle:

"Önümüzdeki dönemlerde turizm sektörünün hareketlenmesi ve bu sektörde çalışma oranlarının artması kuvvetle muhtemeldir.

Turizm sektöründeki bu artışla birlikte çalışma hayatında yaşanması muhtemel sorunları en aza indirmek ve sektörün çalışmasını sekteye uğratmamak adına bakanlığımız tarafından 23 Mayıs 2023 tarihinden itibaren Yabancıların Çalışma İzinleri Tüzüğü'nün 30'uncu maddesinin 9'uncu fıkrası uyarınca yapılacak yatay geçişlerin turizm sezonu sonuna kadar durdurulmasına karar verilmiştir."

ÇAĞINER'E GÖRE YETERİNCE DEĞERLENDİRME YAPILMADAN ALINAN BİR KARAR

MYK Haber'e değerlendirmede bulunan KITOB Başkanı Dimağ Çağıner, kararın kendilerinden bağımsız alındığına dikkat çekti.

Çağıner, yönetim kurulunu toplayacağını ve hukukçulardan görüş alacaklarını belirterek, kararın alınma gerekçesi üzerinden yorumlarda bulundu.

Dimağ Çağıner'in şunları dile getirdi:

"Oteller son dönemde personel bulmada büyük sıkıntı çektikleri için böyle bir önlem konusu daha önce konuşulmuştu ama alınacağı ile ilgili bir bilgim yoktu. Henüz Kıbrıs Türk Otelciler Birliği Yönetim Kurulu ile henüz değerlendirmedik. 

Konuya iki taraflı bakmak gerekiyor. Sezon öncesi çalışanı ülkeye getiriyorsunuz, hazırlık yapıyorsunuz, kış döneminde yatırımlarını yapıyorsunuz, masraf ediyorsunuz ve bir noktaya kadar getiriyorsunuz, sonra az miktarda bir maaş farkıyla diğer tarafa geçiyor. Bu sefer burada büyük bir emek zayi oluyor, büyük bir maliyet binmiş oluyor. Dolayısıyla bu gibi önlemler çok sıkışıldığı zamanlarda alınan önlemlerdir. Çok garipsenecek bir şey değildir. Tabii ki hangi tarafta olduğunuzla alakalı bir durum aynı zamanda. Bundan faydalanmayan taraf olduğunuzda şikayet ediyorsunuz, faydalanan olunca etmiyorsunuz gibi bir durum var. Şimdi birini almak istiyor ama alamıyorsanız şikayetçi oluyorsunuz. Bu sefer de diyor ki size var olan otelci; 'Git kardeşim sen de bul, getir, parayı harca, adamı yetiştir, bak ona, lojmanını ver... Ben öyle yaptım.' diyor.

Bu ihtiyaçla alakalı bir karar. Şöyle bir durum var; sezonun ortasında, otellerin açılmasına, toplu olarak geçişlere müsaade edecek kararlar alırsan bu gibi doğal sonuçlar alınır, herkes de kendi pozisyonunu korumaya çalışır. Konu sadece maaş konusu değil. Ortalama maaşların artışı, işletmelerin rekabet ortamında para kazanmasının önüne geçmeye başladı. Dolayısıyla bu bütünsel bir çözümle ancak olabilir. Şu anda alınmış olan karar turizm sezonu sonuna kadar alınmış, geçici bir çözüm. Benim önerim bundan sonra kalıcı bir şey olsun. Kim, ne yapacaksa bilerek yapsın."

YATAY GEÇİŞE İZİN YOK, ÖN İZİNE VAR

KITOB Başkanı Dimağ Çağıner, kararda "ön izin" ile ilgili bir detayın yer almadığının hatırlatılması üzerine ise şöyle devam etti:

"Ön izin meselesini atlamışlardır, birlikte aldığımız bir karar olmadığı için yeterince değerlendirme yapılmamıştır. Benim başka bir önerim vardı kendilerine. 18 aylık transfer yasağı yapılmasıydı. Ön izinle getireceğiniz çalışan bilecek ki, bu süre boyunca sende çalışacak. O kadar bir rekabet var ki istihdam piyasasında, bu sefer toplu işten çıkışlar başladı. Burada işletmeleri de koruyucu önlemler alınması şart. Ama bunun doğru olan modeli bu mudur o tartışmaya açıktır. Muhtemelen güncellenmesini ve modifiye edilmesini isteyeceğiz. 

TURİZM SEZON SONU KAVRAMI MUĞLAK

Çağıner, ilgili kararda yasağın bitişi olarak verilen "sezon sonu" kavramının da muğlaklığına vurgu yaparak, "Bu da açık bir şey. İşletmeye göre değişir." dedi.

KITOB Başkanı Dimağ Çağıner, bu tip idari kararların alınabileceğini ancak zamanlama konusunun önemli olduğuna dikkat çekti ve sözlerini şöyle tamamladı:

"Dengeli bir karar üretmek çok kolay değil. Her iki taraf da üyelerimiz. Bunun zamanlama olarak öngörülüp, ocak ayında bir karar alınacaksa bunun uygulaması olurdu. O zaman herkes bilerek alırdı. İnsanlar da buna göre hareket ederdi. 

Devletin kanun koyma, transfer geçişlerinde süre koyma hakkı var. Tarım sektöründe bu uygulanıyor mesele. Turizm sektöründe 6 ayken, tarım sektöründe 1 yıl. Sektörlere göre limitler konulmuş, uygulamada olanlar var. 

Karar alınabilmesine saygı duyarım ama doğru karar alınması inancındayım. Çünkü bu kadardan memnun olmayacak olanlar var, bir o kadar da olacak olanlar var. Kime göre kararı doğru veya yanlış diyeceğiz. Başkan olarak, tarafsız olarak doğruyu bulmaya çalışıyorum."

ABİDİN "KARAR ANAYASA'YA AYKIRI" DEDİ

MYK Haber'in alınan kararın hukuki boyutuyla ilgili görüşlerini aldığı avukat Doğu Abidin ise, bu kararı "keyfi" olarak niteledi ve Anayasa'ya aykırı olduğunu vurguladı.

Abidin, sektördeki birliklerin ve çalışanların dava açma hakları bulunduğunu bildirdi.

Doğu Abidin değerlenmesinde şunlara yer verdi:

"Burada yasa ve tüzük altında yapılmış bir düzenleme var. Yasa ve tüzük altında yapılmış olan düzenlemeye rağmen idare keyfi şekilde hareket ederek, yasada ve tüzükte herhangi bir değişiklik yapmadan tamamen keyfi bir şekilde, yasa ve tüzüğü keyfine göre yorumlayarak bir idari karar üretmek suretiyle burada tamamen Anayasa'nın 152'nci maddesine karar aykırı bir karar üretmiştir. Anayasa'nın 152'nci maddesine aykırı olarak üretilen kararların mahkemeler nezdinde yargısal denetimi yapılmaktadır. Bu da 75 günlük sürede yapılmaktadır.

"BİRLİKLER ARA EMRİ TALEP ETMELİ"

Bu da şunu göstermektedir; bu karardan önce kimlerin meşru menfaati var, kimler etkilenir buna bakmamız lazım. Bu karardan turizm sektöründe çalışanlar, otelciler ve turizmciler etkilenir. Ülkemizde de KITSAB, seyahat acentelerini temsil eden birliktir. KITOB dediğimiz birim de otelcileri temsil eder. Bu birliklerin dava açma hakkı vardır. Bu birlikler derhal yargıya bu üretilen kararın Anayasa'nın 152'nci maddesine aykırı olması dolayısıyla bir iptal davası açmaları gerekir. Aynı zamanda idarenin kanuna, tüzüklere, Anayasa'ya aykırı olarak aldığı kararın yürütmesinin durdurulması için de bir ara emri talep etmelidir. Böyle bir ara emrinin verilmesi de alınan haksız kararın uygulanmasının askıya alınması anlamını taşıyacaktır. Dolayısıyla da bu mağduriyet yaşayacak insanlara en azından mahkeme nihai bir karar üreten kadar mağdur olmalarını da engelleyecektir.

"ÇALIŞANLAR BİREYSEL DAVA AÇABİLİR"

Çalışanların da bu karardan etkilenmeleri kaçınılmazdır. Bu sebeple çalışanların da bu karara istinaden meşru menfaatleri bu karardan etkilendiği için bu gerekçeyle ayrıca dava açma hakları vardır. Dolayısıyla KITSAB ve KITOB ve Casino İşletmecileri Birliği gibi birliklerin dışında bireylerin de bireysel başvuru yapma hakları vardır. Bunların gerekçesi de meşru menfaatlerin bu kararla olumsuz yönde etkilenecek olması hukuki gerekçesine dayanmaktadır.

Dava, makamı üreten Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı aleyhine açılabilir."