Ramazan özel: Büyüklenme, kibir...

Büyüklenme, kibir, ucub; hakkı çiğneyen, insanları küçük gören, kişinin hâli. Kendini yüksek ve değerli tutan. Kendini başkalarından üstün; başkasını ise aşağı görme hastalığı.

İslam kişinin kendisini büyük görmesini yasaklamış ve bunun şeytani bir vasıf olduğunu bildirmiştir. Kur’an-ı Kerim konu ile ilgili olarak: "Meleklere, Âdem'e secde edin demiştik. İblis müstesna hepsi secde ettiler. O kaçındı, büyüklük tasladı ve inkâr edenlerden oldu" (el-Bakara, 2/34). Şeytan ateşten yaratıldığını, Adem'in ise topraktan yaratıldığını dolayısı ile kendisinin üstün olduğunu ve secde etmeyeceğini söylemiştir. Bu kibrinden dolayı da lanetlenmiştir.

Kibir, önce kişinin inanç dünyasına tesir ederek, hak ve doğruya inanmasına engel olur. Allah'ın birliğine, peygamberlere ve âhiret gününe inanmayanların inançsızlığa kibir yüzünden sürüklendikleri anlaşılmaktadır. Mekke müşrikleri, firavun, Hâman, önceki peygamberlere iman etmeyenler istisnasız kibirlerinden dolayı iman etmemişlerdir.  “Sizin ilâhınız tek bir ilâhtır. Ahirete inanmayanların kalpleri bunu inkâr etmekte, kendileri de büyüklük taslamaktadırlar.” (Nahl 22)

Kibir inanç dünyasında kendini gösterdiği gibi sosyal hayat içerisinde de kendini gösterir. Kişi, makam, mevki, ekonomik hayat, siyaset gibi sosyal statüsü sebebiyle bu olumsuz duyguya kapılabilir. Kibirlenmek Allah’ın gazabını celbeder ve Kişi Allah’ın sevgisinin dışında kalır. Kur’an-ı Kerimde "Allah büyüklük taslayanları sevmez" (en-Nahl, 16/23) buyrulur. Sevgili peygamberimiz Muhammed Mustafa (sav) “Kalbinde zerre miktarı kibir bulunan cennete giremez.” buyuruyor. Allah’ın ve peygamberin sevgisinden mahrum kalmamak için kibirli ve gururlu değil mütevazi olmak icap eder.

Kibrin zıddı tevazudur. İslam bize her daim tevazu içerisinde olmamızı öğütlemektedir. Lokman Hekim oğluna şöyle nasihat etmiştir: “Küçümseyerek surat asıp insanlardan yüz çevirme ve yeryüzünde böbürlenerek yürüme! Çünkü Allah, hiçbir kibirleneni, övüngeni sevmez.” (Lokman 18) İsra suresinin 37. ayetinde de: “Yeryüzünde böbürlenerek yürüme. Çünkü sen yeri asla yaramazsın, boyca da dağlara asla erişemezsin.” buyurulmuştur

Hepimiz Allah’ın mükemmel yarattığı varlıklarız. Kimsenin kimseden üstünlüğü yoktur. Boş yere kibre kapılıp ahiretimizi mahvetmeyelim. Allah Resulü veda hutbesinde: “Ey insanlar şunu iyi bilin ki Rabbiniz birdir, atanız da birdir. Arabın Arap olmayana, Arap olmayanın Araba; beyazın siyaha, siyahın beyaza takva dışında hiçbir üstünlüğü yoktur.” (Ahmed İbn Hanbel V 411)

İnsan oğlu hayatının her evresinde kibirden ve kibre götüren sebeplerden şiddetle sakınması lazım. Allah Rasulu (sav): “Elbisesini kibirle yerde sürüyen kimseye Allah merhamet nazarı ile bakmaz” buyurmuştur.

Bir Ayet

“Ey İman Edenler, Allaha karşı saygılı olun ve doğru konuşun”

Bir Hadis

“Oruç, tutan onu zedelemedikçe ateşe siperdir. Denildi ki onu ne zedeler? Yalan ve Gıybet”