Çocuklarda el, ayak ve ağız hastalığına karşı "hijyen" uyarısı

Türkiye'deki Bilkent Şehir Hastanesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Aslı Nur Özkaya Parlakay, el, ayak, ağız hastalığının genellikle 10 yaş altındaki çocuklarda görüldüğünü ancak nadir olarak erişkinlerde de etkili olabildiğini açıkladı.

AA muhabirine konuşan Prof. Dr. Aslı Nur Özkaya Parlakay, hastalığın en sık nedeninin koksaki ve enterovirüs grubu virüsler olduğunu belirterek, şunları söyledi:

"Çocuklarda, halsizlik, düşkünlük ve ateş başlıyor. Vücutta döküntüler, içi sivilce gibi su dolu kabartılar ortaya çıkabiliyor. Özellikle ağız çevresinde, avucunun içerisinde ve ayak tabanında görülmesiyle birlikte tanı koymamıza yardımcı olan bulgularla seyrediyor ama vücudun diğer bölgelerinde de bu döküntüleri görebiliyoruz."

Enfeksiyonun solunum, damlacık, temas ve dışkı yoluyla da bulaşabildiğine dikkati çeken Parlakay, el yıkama alışkanlığının sık sık hatırlatılması gerektiğini, bu sayede bulaş riskinin azaltılabileceğini vurguladı.

"ÇOCUKLARIN BOL SIVI TÜKETMESİ ÖNEMLİ"

El, ayak, ağız hastalığının kuluçka süresinin yaklaşık üç gün olduğunu aktaran Parlakay, şu bilgileri paylaştı:

"Üç gün içerisinde çocuğun önce ateşi çıkıyor ve halsizliği oluyor. Yavaş yavaş döküntüleri ortaya çıkmaya başlıyor. Çocuk ilk hastalanmaya başladıktan sonra 5 ile 7 gün kadar bulaştırıcı olmaya devam ediyor. Her çocuğun çok fazla döküntüsü olmuyor, ufacık sivilce gibi döküntüleri de olabiliyor. Çocuklarımızı günlük, üzerini giydirirken, akşam banyo sonrası herhangi bir hastalığı var mı diye kontrol ederek yakın takip etmemiz gerekiyor."

Hastalık sırasında ise ağız içinde yaraların gelişebileceğini ve bu durumun çocukların beslenmesini zorlaştırabileceğini belirten Parlakay, "Asitli, acı, ekşi ve sert gıdalar yerine bol sıvı gıda verilmesi, süt, ayran, taze meyve suları, ev yapımı yoğurt ve muhallebi gibi yumuşak gıdaların verilmesi çocukların sıvı kaybını yerine koyacak ve virüsün daha hızlı atılmasına yardımcı olacak." ifadelerini kullandı.

Hastalığın çoğu zaman hafif seyrettiğini ancak bazı durumlarda menenjit ve ensefalit gibi nadir komplikasyonların gelişebileceği uyarasında bulunan Parlakay, bu nedenle çocukların ateşi, sıvı alımı ve genel durumunun yakından izlenmesi ve şüpheli durumlarda sağlık kuruluşlarına başvurulması gerektiğini söyledi.

"TATİLDE MAVİ BAYRAKLI PLAJLAR TERCİH EDİLMELİ"

Yaz tatilinde ailelerin hijyen konusunda dikkatli olması gerektiğini vurgulayan Parlakay, şöyle konuştu:

"Yaz tatili geldi. Çocuklar, elbette ki güzel bir tatili hak ettiler, bu süreçte mevsimin de hastalığı olan el, ayak, ağız hastalığına dikkat etmek gerekiyor. Bulaştırıcı olan çocukların, döküntüsü, ateşi veya başka bir hastalığı olan çocukların izole edilmesi ve evde dinlendirilmesi büyük önem taşıyor. Hastalığa yakalanmamak için de çocuklarımızın deniz öncesi ve sonrası banyolarının yaptırılması el ve vücut hijyenlerinin sağlanması bu süreç dahilinde bolca sıvı gıda, taze sebze ve meyve tüketmelerinin desteklenmesi hastalığa yakalanmamak için büyük önem taşıyor."

Parlakay, "Bakanlığımız havuz ve plajları çok sık denetliyor. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü'nün yuzme.saglik.gov.tr internet sitesinden mavi bayraklı plajları takip etmeleri halinde ebeveynlerimiz güvenli bir şekilde çocuklarını denize ve havuza kavuşturabilirler." dedi.

EL AYAK AĞIZ HASTALIĞI NEDİR?

El ayak ağız hastalığı, enterovirüs ailesinden coxsackie virüsünün neden olduğu, genellikle 10 yaş altı çocuklarda yaygın görülen bulaşıcı bir viral enfeksiyondur. Adından da anlaşılacağı gibi hastalık elleri, ayakları ve ağzı etkileyen kabarcık benzeri döküntüler ve yaralara neden olur. Enfekte olduktan 3-5 gün içerisinde ortaya çıkan belirtiler ateş, iştahsızlık, burun akıntısı ve boğaz ağrısı iken, ilk belirtileri takiben 1-2 gün içerisinde de döküntüler başlar. Yara ve döküntüler ağız veya boğazın ön tarafında ağrılı olabilen yaralar, ellerde, ayaklarda ve daha az yaygın olarak kalça bölgesinde döküntüler şeklinde gözlemlenir.

Döküntüler genellikle avuç içlerinde kabarcık benzeri ağrılı döküntülere neden olur. Döküntüler cilt tonuna bağlı olarak farklı şekilde görünür. Ayaklarda görülen döküntüler ayak tabanlarında yoğunlaşan yine kabarcık benzeri ağrılı döküntüler şeklinde ortaya çıkar.

EL AYAK AĞIZ HASTALIĞI NEDEN OLUR?

El ayak hastalığı, koksaki virüs A16 ve enterovirüs 71 olarak adlandırılan iki virüsün bulaşmasıyla meydana gelmektedir. Bu virüsler temas yoluyla bulaşır. Mesela hastalığı alan bir kişinin hapşırması, öksürmesi yoluyla havaya saçılan salgılar herhangi bir nesnenin üzerine yapışır. Bu nesnelere dokunanlar da hastalığı alır. En sık çocuklarda görülür.

Bunlarla birlikte el ayak ağız hastalığına neden olan durumlar şunlardır:

• Burun salgıları,
• Tükürük,
• Dışkı,
• Solunum damlacıkları,

EL AYAK HASTALIĞI BULAŞICI MI?

El, ayak ve ağız hastalığı bulaşıcıdır ve diğer insanlara kolayca bulaşır. Öksürük, hapşırma, dışkı ve damlacık yoluyla yayılan el ayak ağız hastalığı genellikle kızarıklık ortaya çıkmadan önce en bulaşıcı halindedir. Genellikle hasta olunan 7 ila 10 gün boyunca bulaşıcılığı en yüksek dönemdir ancak semptomlar ortadan kalktıktan sonra bile virüs başkalarına bulaşabilir.

Bulaşıcı önlemek için hasta kişiler ellerini sık sık sabunla ve suyla yıkamalı, öksürük ya da hapşırık durumunda ağız ve burun mendille kapatılmalı, mendiller çöpe atılmalı, havlu-bardak-çatal-bıçak gibi ortak ev eşyaları paylaşılmamalı, okul-kreş ya da işe gidilmemelidir.

EL AYAK HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?

El ayak hastalığı boğaz ağrısı, ateş(38-39 derecelere çıkan), iştah kaybı, kırgınlık, ve öksürük belirtileri ile ortaya çıkar, bu belirtileri takiben 1-2 gün içinde ağız veya boğazın ön kısmında ağrılı yaralar, el ve ayaklarda kızarıklık halinde döküntüler oluşur.

El ayak hastalığı (el ayak ağız hastalığı) belirtilerini şöyle sıralamak mümkündür:

• Ateş,
• Boğaz ağrısı,
• Dil, diş etleri ve yanakların iç kısmında kabarcık şeklinde lezyonlar,
• Avuç içi ve ayak tabanlarında döküntü,
• Bebek ve küçük çocuklarda huzursuzluk,
• İştah kaybı,
• Yutma zorluğu,
• Kırgınlık ve halsizlik,
• Burun akıntısı,

İlk enfeksiyondan semptomların ortaya çıktığı zamana (kuluçka dönemi) kadar olan olağan süre 3 ila 6 gündür. Çocuklarda ateş olabilir ve boğaz ağrısı gelişebilir. Bu dönemde çocuklar bazen iştahlarını kaybederler ve kendilerini iyi hissetmezler. Ateş başladıktan bir veya iki gün sonra ağız veya boğazın ön kısmında ağrılı yaralar gelişebilir. Ellerde ve ayaklarda ve bazen de kalçalarda kızarıklık da görülebilir. Ağzın arkasında ve boğazda gelişen yaralar, herpangina adı verilen ilgili bir viral hastalığa işaret edebilir. Herpangina'nın diğer özellikleri arasında ani yüksek ateş ve bazı durumlarda nöbet bulunur. Nadir durumlarda eller, ayaklar veya vücudun diğer kısımlarında yaralar oluşur.

EL AYAK HASTALIĞI TANISI NASIL KONULUR?

El-ayak-ağız hastalığı, küçük RNA virüsleri olan enterovirüslerden coxsackievirusün etken olduğu döküntülü bir hastalıktır. El ayak hastalığı şüphesi olan çocuklarda pediatri hekimi çocuğun anamnezini alır. Sonrasında fiziki muayeneyi yapar. Fiziki muayenede çoğunlukla hekimler çocuğun el ayak hastalığına yakalandığını teşhis eder ama emin olmak için muayenede çocuktan boğaz sürüntüsü ve dışkı örneği ile kan örneği alınır. Laboratuvar testleri sonuçlarıyla teşhis konulur.