8 Mart Dünya Kadınlar Günü

8 Mart, "Dünya Kadınlar Günü" veya “8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü” olarak da bilinir ve her yıl 8 Mart tarihinde kutlanır. Bu özel gün, kadın haklarına dikkat çekmek, kadınların siyasi ve sosyal bilincini artırmak, ekonomik, siyasi ve sosyal başarılarını kutlamak amacıyla düzenleniyor.

Dünya Kadınlar Günü’nün kökleri işçi hakları hareketlerine dayanır ve Birleşmiş Milletler (BM) tarafından resmi olarak kabul edildi.

Bu özel gün Kuzey Kıbrıs'ta da farkındalık oluşturmak için etkinliklerle kutlanıyor.

NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Bu anlamlı günün temelleri 1908 yılında New York’ta atıldı. O dönemde 15 bin çalışan kadın, daha kısa mesai süreleri, daha yüksek maaş ve seçme hakkı talep etti. Bir yıl sonra Amerika Sosyalist Partisi, 8 Mart’ı Ulusal Kadınlar Günü olarak ilan etti.

Uluslararası boyutta kutlanma fikrini ise komünist aktivist ve kadın hakları savunucusu Clara Zetkin ortaya attı. Zetkin, 1910 yılında Kopenhag’da toplanan Uluslararası Emekçi Kadınlar Konferansı’nda Dünya Kadınlar Günü’nü önerdi.

Konferansa 17 farklı ülkeden katılan 100 kadın, Zetkin’in önerisini oybirliğiyle kabul etti. İlk uluslararası etkinlikler 1911’de Avusturya, Danimarka, Almanya ve İsviçre’de düzenlendi.

Dünya Kadınlar Günü’nün 100. yıldönümü 2011 yılında büyük organizasyonlarla kutlandı. BM, 1975’te Dünya Kadınlar Günü’nü resmi olarak kabul etti ve her yıl için özel bir tema belirlemeye başladı. Bu yılın teması ise “Kadınlara yatırım yapın: İlerlemeyi hızlandırın.”

Dünya Kadınlar Günü, kadınların toplumda, siyasette ve ekonomide kat ettikleri mesafenin kutlandığı bir tarih olmanın yanı sıra, toplumsal cinsiyet eşitsizliği konusunda farkındalık yaratmak için grevler ve protestolarla da sürdürülüyor. Neden 8 Mart olarak seçildiğine dair kesin bir tarih yok, ancak bu anlamlı günün önemi her yıl daha da artıyor.

NEDEN 8 MART?

Dünya Kadınlar Günü fikrini ortaya atan Clara Zetkin'in aklında belirli bir tarih yoktu.

Birinci Dünya Savaşı sırasında, 1917'de Rus emekçi kadınlar "Ekmek ve barış istiyoruz" sloganlarıyla sokaklara çıkmıştı. Eylemlerin dördüncü gününde Rus Çarı tahttan indirildi. Kurulan geçici hükümet ise kadınlara seçme hakkı tanıdı. Rusya'daki kadın eylemlerinin başlangıcı, Jülyen takvimine göre 23 Şubat'tı.

Dünya genelinde daha yaygın biçimde kullanılan Miladi (Gregoryen) takvimde bu tarih 8 Mart'a denk geliyordu.

İNSANLAR NEDEN MOR KIYAFETLER GİYİYOR?

Dünya Kadınlar Günü web sitesine göre 8 Mart'ın renkleri mor, yeşil ve beyaz.

Web sitesinde, "Mor, adalet ve saygınlığı ifade ediyor. Yeşil umudu temsil ediyor. Beyaz ise, tartışmalı bir kavram olsa da saflık anlamına geliyor. Renkler 1908 yılında İngiltere'deki Kadınların Sosyal ve Politik Birliği (WSPU) tarafından belirlendi" ifadeleri yer alıyor.

DÜNYA ERKEKLER GÜNÜ...

9 Kasım her yıl Dünya Erkekler Günü olarak birçok etkinliğe sahne oluyor. Ancak 19 Kasım BM tarafından resmi kutlama günü olarak tanınmış değil.

1990'lardan bu yana 80'den fazla ülkede düzenlenen Dünya Erkekler Günü etkinliklerinde odak noktası genellikle erkeklerin ve erkek çocukların sağlığı, cinsiyet eşitliğinin güçlendirilmesi ve olumlu erkek rol modeller oluyor.

DÜNYADA NASIL KUTLANIYOR?

Pek çok ülkede Dünya Kadınlar Günü resmi tatil.

Dünya genelinde çiçek satışlarının 8 Mart ve öncesindeki birkaç günde neredeyse iki kat arttığı belirtiliyor. Örneğin Rusya'da tatil olan 8 Mart'ta çiçek satışları iki katına çıkıyor.

Çin'de birçok kadın, Devlet Konseyi'nin tavsiyesi üzerine 8 Mart'ta yarım gün çalışıyor.

İtalya'da La Festa della Donna olarak adlandırılan Dünya Kadınlar Günü'nde kadınlara mimoza çiçeği hediye etme geleneği var. Her ne kadar bu geleneğin kökleri tam olarak bilinmese de, 2. Dünya Savaşı'nın bitiminden hemen sonra Roma'da başladığı düşünülüyor.

ABD'de ise Mart ayı "Kadınların Tarihi" olarak kabul ediliyor ve Beyaz Saray, Amerikalı kadınların başarılarını sıralayan bir bildiri yayınlıyor.

2024'ÜN TEMASI

Bu yıl BM'nin Kadınlar Günü teması "Kadınlara yatırım yapın: İlerlemeyi hızlandırın".

Bu tema, toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik yatırımların yetersizliğini vurgulamayı amaçlıyor.

BM, "Çatışmalar ve fiyat artışları, 2025 yılına kadar ülkelerin yüzde 75'inin kamu harcamalarında kesintiye gitmesine yol açarak kadınları ve kadınların temel hizmetlerini olumsuz etkileyebilir" diyor.

BM, dünyanın 2030 yılına kadar toplumsal cinsiyet eşitliği hedefine ulaşabilmesi için yılda 360 milyar dolarlık yatırıma daha ihtiyaç duyulduğunu söylüyor.

Dünyada hükümet yardımlarının yalnızca yüzde 5'inin kadın ve kız çocuklarına karşı şiddetle mücadeleye ayrıldığını belirten BM, bunun sadece yüzde 0,2'sinin şiddetin önlenmesi için kullanıldığını tespit ediyor.

BM'nin belirlediği temanın dışında farklı temalar da var.

Dünya Kadınlar Günü web sitesinde bu yıl "Kapsayıcılığa ilham ver" başlığına dikkat çekiliyor. Bu kapsamda düzenlenen etkinlikler "engelleri yıkmayı, klişelere meydan okumayı ve tüm kadınların değer gördüğü ve saygı duyulduğu ortamlar yaratmayı" hedefliyor.