2 bin 220 nikah belgesi 95 yıl sonra gün yüzüne çıktı

Milli Arşiv ve Araştırma Dairesi, Evkaf Genel Müdürlüğü ile birlikte yürüttüğü kapsamlı çalışmayı tamamlayarak 1929–1950 yılları arasındaki 2 bin 220 nikah izinnamesini bugün itibarıyla kamuya açtı. Tasnif, çeviri ve dokümantasyon süreçleri sona eren belgeler araştırmacıların ve ilgililerin erişimine sunuldu.

KIBRIS TÜRK TOPLUMUNUN AİLE HAFIZASI YENİDEN KURULUYOR

Milli Arşiv ve Araştırma Dairesi’nden yapılan açıklamada, söz konusu nikah izinnamelerinin, Karpaz, Larnaka, Mağusa ve Lefkoşa’nın bir kısmını kapsadığı ifade edilerek, bu belgelerin, dönemin sosyal yapısını, aile ilişkilerini ve idari düzenlemelerini yansıtan birer tarihi kayıt niteliği taşıdığı belirtildi.

Belgelerin, yalnızca tarihi yönüyle değil, hukuki açıdan da büyük önem arz ettiği kaydedilen açıklamada, 30 Mart 1995 tarihinde Aile Mahkemesi’nde meydana gelen yangın sonucunda kaybolan birçok evlilik belgesinin aslına ulaşma açısından değer taşıyan bu izinnamelerin, doğum belgesi veya soy bağı araştırması yapan vatandaşlar için de önemli bir başvuru kaynağı olacağı vurgulandı.

“TOPLUMSAL AÇIDAN DEĞERLİ KAYITLAR”

“Evlenen her çift, tarihi olarak farklı sosyal, kültürel koşullar altında buluşmuş ve birlikte bir gelecek kurma kararı almışlardır. Düğünler, mehirler, nikâh törenleri…” denilen açıklamada, şöyle devam edildi:

“O dönemde bir kural niteliği taşıyan mehir, bir sembol değil, aile kurumunun güvenliği açısından bir sorumluluktu. Mehirin değişkenliği, toplumun ekonomik yapısına, bireylerin sosyal statülerine ışık tutmaktadır. Bu ve benzeri bilgilere erişilebilecek bu çalışma bizlere, her bir çiftin yaşadığı dönemin koşullarıyla nasıl bir bağ kurduğunu da göstermesi açısından büyük önem taşımaktadır.”

FİLİSTİN VE KIBRIS ARASINDAKİ TARİHİ BAĞ

Nikah İzinnameleri arasında 1929–1950 yılları arasında Kıbrıs’ta evlenerek, Filistin’e göç eden 98 kişinin kayıtlarının da gün yüzüne çıkarıldığına dikkat çekilen açıklamada, “Bu izin sahiplerinin günümüzde çocuklarının Gazze’de yaşıyor olma ihtimali dikkate alındığında, bu belgeler sayesinde söz konusu ailelerin o dönemde kök tabiyetlerini kanıtlama imkânı doğabilecektir” denildi.

Açıklamada, bu kapsamda kayıtların, ilgili kişiler açısından uluslararası hukuk mekanizmalarına başvuru süreçlerinde destekleyici bir rol üstlenebileceği ve halen Gazze’de yaşayan ve kökeni Kıbrıs’a dayanan kişilerin, kuşatma altından kurtulmalarına olanak sağlayabileceği ifade edildi.

“TOPLUMSAL HAFIZANIN TEMELİ GÜÇLENİYOR”

Milli Arşiv Müdürü Ejdan Sadrazam, izinnamelerin arşivsel mirası güçlendirdiğini belirterek:

“Bu belgeler, hem tarihi hafızamızı koruyor hem de vatandaşlarımızın geçmişle bağlarını kurmalarına yardımcı oluyor.”

Sadrazam, Evkaf İdaresi ile iş birliğinin devam edeceğini ve benzer nitelikteki belgelerin de arşive kazandırılacağını ifade etti.

DİL VE KÜLTÜR AÇISINDAN DA BÜYÜK ÖNEM TAŞIYOR

Osmanlıca Mütercimi Esin Fatma Çiftçi, belgelerde isimlerin hem Kıbrıs ağzıyla hem standart haliyle kaydedildiğini söyleyerek, köy isimlerinde aynı durum aranmadığını ve en genel kullanımları ile aktarıldığını kaydetti.

“KIBRIS AĞZI ARAŞTIRMALARINA BÜYÜK KATKI SUNACAK BİR KATALOG ORTAYA ÇIKTI.”

Evkaf Genel Müdürlüğü’nden çalışmalara katılan Said Özdemir ise, çalışmaların, yaklaşık 5 bin kişinin hayatını ve onların evliliklerini içerdiğini ifade ederek, “Her biri, bir yuva kurmanın, bir sevdanın, bir aile oluşturmanın tarihi bir tanığı” dedi.

Bu çalışmanın, yalnızca arşivsel bir katkı sağlamakla kalmadığına aynı zamanda her bir çiftin yaşadığı dönemin koşullarıyla nasıl bir bağ kurduğunu gösterdiğine dikkat çeken Özdemir, “Kıbrıs’ın her köyündeki imamlar, nikâhları kıyarak sadece dini bir yükümlülüğü yerine getirmekle kalmamış, aynı zamanda toplumun temellerini güçlendiren aile kurumunun korunması için de büyük sorumluluk taşımışlardır” ifadelerini kullandı.