Turkovac aşısı artık KKTC'de de geçerli: İşte tüm detaylar...

Haber Merkezi: M. İrşad Esen

Koronavirüs aşısı Turkovac'ın 2021'in sonunda acil kullanım onayı almasıyla Türkiye koronavirüs aşısı üreten 9 ülkeden biri oldu.

Türkiye’nin koronavirüse karşı ürettiği Turkovac aşısı KKTC'de geçerli aşılar listesine eklendi.

Söz konusu karar bugün Sağlık Bakanlığı bünyesinde bulunan Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi tarafından alındı.

Karara göre 2 doz Turkovac aşı olanlar, tam aşılı sayılacak ve KKTC'ye girebilecek.

Alınan bu karar bugünden itibaren uygulamaya girdi.

Ayrıca ülkede geçerli aşı olarak kabul edilen diğer aşılar ise şöyle: 

Sınovac, Sınopharm (verocell),  Comırnaty (pfizer/biontech), V Axzevrıa (astrazeneca/oxford), Covıd-19 Vaccine Janssen / Johrıson And Johrıson,  Sputnık V, Moderna , Novavax, Covishield (astrazeneca/oxford), Covaxin, Cansinobio.

TURKOVAC NEDİR?

Peki Turkovac aşısının üretilme süreci nasıl işledi, aşı diğer varyantlara karşı etkili mi, saptanmış yan etkileri var mı?

1- TÜRKİYE YERLİ AŞI ÇALIŞMALARI NE ZAMAN BAŞLADI?

Erciyes Üniversitesi ve tÜRKİYE Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) iş birliğiyle geliştirilen Turkovac'ın ilk aşaması olan Faz 1 çalışmaları, 5 Kasım 2020'de başladı.

44 gönüllü üzerinde uygulanan Faz 1 aşamasının ardından ilk dozu 10 Şubat'ta yapılan Faz 2 çalışmaları ise 250 gönüllüyle yürütüldü ve her iki aşamada da aşıyla ilgili olumlu veriler elde edildi.

Yerli Covid-19 aşısının Faz-3 kapsamındaki ilk dozu, 22 Haziran 2021'de Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın video konferans ile katıldığı Ankara Şehir Hastanesindeki programda yapıldı. Erdoğan, bu programda yerli inaktif Kovid-19 aşısının adının "Turkovac" olduğunu açıkladı.

Faz-3 çalışmalarında daha önce koronavirüs geçirmeyen ve hiç Kovid-19 aşısı olmayan binlerce gönüllüye Turkovac uygulandı.

Turkovac'ın Faz-3 kapsamında "hatırlatma dozu" olarak uygulandığı çalışmaya da Ekim 2021'de başlandı. Bu kapsamda, iki doz Sinovac aşısı olmuş gönüllülere tercihlerine göre hatırlatma dozu olarak Turkovac veya Sinovac aşısı uygulandı.

Türkiye Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 25 Kasım 2021'de Turkovac için "Acil Kullanım Onayı" başvurusunun yapıldığını açıkladı.

Başvurudan yaklaşık 1 ay sonra, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK), Turkovac için "Acil Kullanım Onayı" verdi.

2- TURKOVAC KLİNİK ÇALIŞMALARININ ÖNEMİ NEDİR?

Turkovac, aynı anda yürütülen 8 ayrı klinik çalışmayla "Türkiye'nin en geniş kapsamlı aşı geliştirme projesi" olma özelliği taşıyor.

Klinik çalışmalar kapsamında en son ekim ayında Turkovac'ın hatırlatma dozu olarak uygulandığı çalışmaya 28 ildeki 41 hastanede başlandı.

Hatırlatma dozu çalışması kapsamında, daha önce covid-19 geçirmemiş ve 2 doz Sinovac aşısı olmuş, 18-59 yaş arası sağlıklı kişiler arasından seçilen gönüllülerin yarısına üçüncü doz olarak Turkovac, diğer yarısına da Sinovac aşısı uygulandı.

3- ACİL KULLANIM ONAYI BAŞVURUSU VE DEĞERLENDİRME SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?

Acil kullanım onayı, Dünya Sağlık Örgütü veya Sağlık Bakanlığı tarafından bulaşıcı hastalıklar kapsamında kabul edilen, halk sağlığını ciddi olarak tehdit eden istisnai durumlarda sorumlu kurum tarafından verilen kullanım izni anlamına geliyor.

Türkiye'de aşılar için bu süreç, TİTCK tarafından "Acil Kullanım Onayı Başvurusu ve Değerlendirmesi Hakkında Kılavuz" ışığında yürütülen incelemeler sonucunda tamamlanıyor.

Buna göre, yerli aşı adayı Turkovac için öncelikle başvurunun ön değerlendirmesi yapıldı. Bu aşama bittiğinde ise aşıyla ilgili yürütülen çalışmaların sonuçlarına odaklanıldı ve kapsamlı değerlendirme süreci başladı.

Değerlendirme aşamasında aşının yarar/risk dengesi, klinik verileri, halk sağlığına faydaları gibi kıstaslar bilimsel ve uluslararası standartlara göre ele alındı.

4- TURKOVAC VARYANTLARA KARŞI ETKİN Mİ?

Yerli aşı adayı Turkovac'ın çeşitli varyantlar üzerinde etkinliğine yönelik çalışmalar da yürütülüyor.

Bu çerçevede aşının "Alfa varyantına karşı yüzde 100 etkili olduğu" belirlenirken, izole edilen Delta varyantı üzerindeki incelemeler devam ediyor.

Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Rektörü Prof. Dr. Mustafa Çalış, Prof. Dr. Aykut Özdarendeli tarafından Kovid-19'a karşı geliştirilen Turkovac aşısının İngiliz (Alfa) varyantına karşı etkili olduğunu daha önce yaptıkları çalışmayla ortaya koyduklarını söyledi. Çalış, ERÜ'nün projesiyle Özdarendeli ve ekibinin Delta varyantına yönelik de çalışma başlattığını, bu varyantın izole edilmesinde de başarı elde ettiklerini kaydetti.

5- YERLİ AŞININ SAPTANMIŞ BİR YAN ETKİSİ VAR MI?

Dünyada aşı çalışmaları için belirlenmiş standartlar olan GLP, GMP ve GCP standartlarına uygun şekilde yürütülen Turkovac inaktif aşı geliştirme çalışmaların, şu ana kadar gönüllülerde ciddi bir yan etkiyle karşılaşılmadığı belirtildi.