Tabipler Birliği 7 maddede özetledi: Aşı karşıtlığı ve aşılanma

Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği, Koruyucu Hekimlik ve Halk Sağlığı Sorumlusu Dr. Derlen Özgeç Ruso, aşılama hakkında bilinmesi gereken hususlarla ilgili açıklama yaptı.

Ruso, bulaşıcı hastalıklara karşı toplumun kritik bir oranının aşılanması durumunda salgın çıkması olasılığı azaldığına dikkat çekerek, aşılamanın toplumun tüm üyelerini de koruduğuna vurgu yaptı.

AŞI KARŞITLIĞININ BİLİMSEL DAYANAĞI VAR MI?

Dr. Derlen Özgeç Ruso, aşı karşıtlığının (aşı reddetme) bilimsel dayanağı olmadını ve üretilen komplo teorilerinin gerçeği yansıtmadığını işaret etti.

Ruso’nun aşılama hakkında bilinmesi gerekenleri şöyle sıraladı:

KOVID-19 AŞILARI NELERDİR?

1. İnaktif aşılar: Kovid-19 virüsü (SARS-Cov-2 virus) nün hücre kültüründe üretilerek inaktive edilmesi sonucu hazırlanan ölü aşılardır (Sinovac/Coronavac aşısı gibi) . Tam virüs içerdiği için hastalık geçirenlerde olduğu gibi  virüsün S proteini ile birlikte  başka yapılarına ait de bağışıklık elde edilmesi mümkündür. Bağışıklık yanıtı daha düşüktür. +4 - +8 °C ta buzdolabı koşullarında  saklanabilir.

2. mRNA aşıları: Kovid-19 virüsünün bağışıklık oluşturan antijenik yapısının (S proteini) mRNA’sını içeren aşılardır (Pfizer BioNTech mRNA aşısı, Moderna mRNA aşısı gibi).  Bu aşılar ilk olarak kanser aşısı olarak geliştirilmiştir. Virüs aşısı olarak kullanımı yenidir. Güçlü ve etkin bir bağışıklık yanıtı sağlar. En az -60 ve – 80 °C de  saklanması gerekir.

3. Vektör aşıları: Kovid-19 virüsünün bağışıklık oluşturan antijenik yapısının(S proteini) genetik bilgisinin etkinliği zayıflatılmış (attenüe edilmiş) başka bir virüs (en sık adenovirüs) taşıyıcıya eklenmesi ile oluşturulan aşılardır (Oxford /Astra Zenaca,  Janssen/Johnson&Johnson,Sputnik-Vvektör aşıları gibi). Etkin aşılardır.

KOVİD-19 AŞISI OLANLAR HASTALIK GEÇİREBİLİR Mİ?

Evet. Ancak aşılar hastalık geçirme olasılığını , daha da önemlisi ağır hastalık ve hastalıktan ölüm riskini azaltır. 

AŞILANMIŞ KİŞİLER BELİRTİSİZ HASTALIK GEÇİRİP, VİRÜS BULAŞTIRABİLİR Mİ?

Aşılananlarda  belirtisiz hastalık geçirme olasılığı az da olsa mümkündür. Ancak aşılı olsalar da belirtisiz hastalık geçirenler virüs taşıyabilirler ve bulaştırabilirler. Bu nedenle aşı olan kişiler salgın devam ettiği sürece enfeksiyon kontrol önlemlerini uygulamaya devam etmelidirler.

AŞI SONRASI PCR TESTİ POZİTİF ÇIKABİLİR Mİ?

Kovid-19 aşıları, Kovid-19 hastalığına karşı bağışıklık oluşturur. Hastalığın tanısı için altın standart olan PCR testleri, yani virüsün genetik maddesini gösteren testler aşıdan dolayı pozitif bulunmaz.

YUMURTAYA, PENİSİLİNE, TOZA, KEDİYE ALERJİSİ OLANLAR AŞI OLABİLİR Mİ?

Çeşitli alerjileri olan hastalar bu bilgileri aşı için başvurduklarında sağlık çalışanlarına mutlaka bildirmelidir. Bu alerjiler aşı olmaya engel değildir. Alerjisi olan kişiler aşı sonrasında sağlık kuruluşunda 15-30 dakika beklemelidir.

AŞI OLDUKTAN SONRA HANGİ ÖNLEMLER ALINMALI?

Bir Kovid-19 aşısı ciddi hastalıkları ve ölümü önleyecek olsa da, sizi enfekte olmaktan ve virüsü başkalarına bulaştırmadan düşük oranda da olsa  koruyamayabilmektedir.  Virüsün yayılmasına ne kadar izin verirsek, virüsün değişmesi için o kadar çok fırsat olur.

Virüsün yayılmasını yavaşlatmak ve sonunda durdurmak için önlemler almaya devam edin:

• Diğer kişilerden en az 1 metre uzak durun.
• Özellikle kalabalık, kapalı ve havalandırması yetersiz ortamlarda uygun şekilde maske takın.
• Ellerinizi sık sık temizleyin.
• Öksürürken veya hapşırırken tek kullanımlık peçete veya dirseğinizin içini kullanarak ağzınızı örtün.
• Başkalarıyla birlikte kapalı bir mekandayken, örneğin bir pencere açarak ortamın iyi ve etkin havalandırılmasını sağlayın.