Ramazan Özel: Emanet

Arapça ’da “güvenmek, korku ve endişeden emin olmak” mânasındaki emn masdarından gelen emânet kelimesi “güvenilir olmak” anlamında da kullanılır. Ayrıca “güvenilen bir kimseye koruması için geçici olarak verilen şey” mânasına da gelmekte olup kelimenin bu son kullanılışı daha yaygındır. Özellikle, “Biz emaneti göklere, yere ve dağlara teklif ettik de onlar bunu yüklenmekten çekindiler, sorumluluğundan korktular; nihayet onu insan yüklendi” (el-Ahzâb 33/72) meâlindeki âyette emanetle hem dinî vecîbe ve yükümlülükler hem de insanlar arasındaki emanetler, yani bütün emanet çeşitleri kastedilmektedir.

Emanet, insana bahşedilen akıl ve irade; nesil ve evlatlar, can (nefs), beden ve uzuvlar; din, dinin emirleri farzları ve bütün mukaddes değerler; maddi varlıklar, mal, dünya, özellikle vatan ve milletimizle ona bağlı kutsal değerler, makam-mevki, verilen sözler, ahitler ve kabiliyetler hepsi insana verilen emanetler kapsamındadır. İnsana verilen bu emanetler de sadakate muhtaçtır. Kur’an’da müminlerin vasıfları anlatılırken, “O müminler ki, emanetlerine ve ahitlerine riayet ederler.” (Mü’minun, 23/8.) buyurularak emanete ve ahitlere -verilen sözlere- riayetin imanın gereği olduğu ifade edilir.

Emanete sadık olmamak ihanet ve nankörlük etmek, Allah’a ve Rasul’e ihanettir. (Enfal, 8/27.) Kur’an’da, “Ey iman edenler, Allah’a ve Rasulü’ne hainlik etmeyiniz ki, bile bile kendi emanetlerinize hıyanet etmiş olmayasınız.” (Enfal, 8/27.) buyurur ve emanete ihanet edenlerin kıyamet günü ihanet ettiğiyle geleceğini, her nefsin bunun hesabını vereceğini ifade ederek emanetin hem önemine hem de Allah katındaki hesabına dikkat çekilmektedir. Emanete ihanet peygamberimizin de ifadelerinde “münafıklık alameti” olarak kabul edilmiştir. Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Münafığın alâmeti üçtür: Konuşunca yalan söyler. Söz verince sözünde durmaz. Kendisine bir şey emanet edilince hıyanet eder.”

Emanete ihanet en başta kişinin Allah’a isyanı ve kendisine zulmü sonra da yaşadığı dünyada oluşan kargaşanın en büyük nedenidir. Kur’an’da da ifade edildiği gibi insanın yeryüzünde fesat çıkarıp bozgunculuk yapması ve kan dökmesi emanete riayet etmemesi anlamına gelmektedir. Hâlbuki insan kendisine yüklenen emanetlerin farkında, güvenilir bir insan olarak hayatını idame ettirmelidir. Hz. Muhammed (s.a.s.) de bizatihi “el-Emin” adı ve şanı ile bilinen örnek bir Peygamber’dir. 

Bir Ayet

“Kur’an okunduğu zaman onu dinleyin ve sessiz durun ki rahmete nail olasınız”

Bir Hadis

“Cennette Reyyan denilen bir kapı vardır. Kıyamet günü oradan ancak oruçlular girecek, başka kimse giremeyecektir. Oruçlular nerede diye çağrılır. Onlar da kalkıp girerler ve o kapıdan onlardan başkası giremez. Oruçlular girince o kapı kapanır ve bir daha oradan kimse giremez”