Kutlu Adalı kimdir?

6 Temmuz 1996’da evinin önünde faili meçhul kişilerce katledilen Yenidüzen yazarı, araştırmacı Kutlu Adalı, 3 Ocak 1935 yılında Lefkoşa’da doğdu. Türkiye'nin Antalya ilinde ilk, orta ve lise eğitimini yaptı. Kıbrıs'a 1954 yılında geri döndü. Kıbrıs'ta 1950'lerden itibaren kitaplar ve dergilerde yazılar yazmaya başladı. Kendisine ait Beşparmak Yayınevi'ni 1959'da kurdu. Beşparmak adlı kültür dergisini çıkardı. Katledildiği güne dek Yenidüzen’de ‘Mavi Kıbrıs Notları’ başlıklı makaleleri yayınlandı.

SUİKASTA KURBAN GİTTİ

Söz, Ortam, Kıbrıs Postası ve Yeni Düzen gazetelerinde köşe yazarlığı yapan Kutlu Adalı, 11 yıl (1961 – 1972) Kurucu Cumhurbaşkanı merhum Rauf Denktaş’ın kalem müdürü olarak çalıştı. 1985’ten sonra Denktaş’a muhalif olan ve “Kıbrıslılık” kavramını öne çıkaran köşe yazıları yazmaya başlayan Adalı, Kıbrıs Türk Barış Derneği ile Bağımsız ve Federal Bir Kıbrıs İçin Temas Grubu’nun kurucuları arasındaydı.

Kutlu Adalı, 6 Temmuz 1996 günü evinin önünde vurularak öldürüldü. Başlatılan soruşturma sonuç vermedi ve cinayeti kimin işlediği belirlenemedi.

Bunun üzerine eşi İlkay Adalı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Türkiye aleyhine dava açtı. 31 Mart 2005’te mahkeme, cinayet hakkında yeterli ve inandırıcı araştırma yapılmadığı gerekçesi ile Türkiye’yi mahkûm etti. Manevi tazminat olarak İlkay Adalı’ya üç ay içinde ödenmek üzere 20 bin euro, mahkeme masrafları için ise 75 bin euro, toplamda 95 bin euro Türkiye’ye para cezası kesildi.

İddialara göre, cinayetinin arka planında Adalı’nın ikon müzesi olarak görev yapan ve “paha biçilmez” eski eserlerin yer aldığı St. Barnabas Manastırı’nda yaşanan silahlı bir baskın araştırması yatıyordu.

İlgili olay, 14 Mart 1996’yı 15 Mart’a bağlayan gece gerçekleşmişti. Manastırdaki üç nöbetçiyi saf dışı edip bir odaya kilitleyen maskeli ve silahlı kişilerin neler çaldığı açığa çıkarılamamıştı. Adalı, baskından dokuz gün sonra, 23 Mart günü yayımladığı haberinde, baskında KKTC Sivil Savunma Teşkilat Başkanlığı’na bağlı araçların kullanıldığını açıklamıştı. Baskılar üzerine Başbakan Hakkı Atun, olayın “askerî bir operasyon” olduğunu ifade etmişti.

2 Nisan 1996 tarihinde Adalı tehdit edildiğini açıklamış, bu tarihten sonra da tehditler devam etmişti.

Türkiye'de suç örgütü lideri olmaktan hüküm giyen Sedat Peker, Mayıs 2021'de yaptığı açıklamalarda, Türkiye eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar'ın, Kutlu Adalı'yı öldürtmek için kendisinden tetikçi talep ettiğini iddia etmişti. Peker, bu talep üzerine kardeşi Atilla Peker'i Kıbrıs'a gönderdiğini, ancak sonradan emekli yarbay Korkut Eken ile görüştüğünde "Başka bir ekibin Adalı'yı öldürdüğünün söylendiğini" aktarmıştı. Ancak bu iddialar da aydınlatılamadı.