KTTB, sağlıkta iş birliğine karşı itirazlarını sıraladı, Meclis'e çağrı yaptı

Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği (KTTB),  Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ile Türkiye Cumhuriyeti (TC) arasında imzalanan "Sağlık Alanında İşbirliği Anlaşması"na itiraz etti.

Sağlık ve tıp bilimleri alanlarında iş birliğini içeren anlaşma 20 Aralık 2022 tarihinde Sağlık Bakanı İzlem Gürçağ Altuğra ile Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından Ankara'da imzalanmıştı.

KTTB, anlaşma sürecine kendilerinin dahil edilmediğini, ayrıca anlaşmanın gizlenmeye çalışıldığını iddia ederek, Meclis'e şu çağrıyı yaptı:

"KKTC Meclisi'nden talebimiz, Sağlıkta İş Birliği Anlaşması'nın uygulanabilir, akılcı, ülkemiz ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde kurgulanmasının sağlanmasıdır. Bunu sağlamak için ciddi revizyonlar gereklidir. Anlaşma bu haliyle ülkemiz ihtiyaçlarına cevap verir özelliğe sahip değildir. Bu nedenle ilgili Meslek Örgütleri, STÖ’lerle Sağlık Bakanlığımızın ortak çalışması ve bu Anlaşma uygulamaya konmadan, yeni bir Anlaşmanın şekillendirilmesine fırsat tanınması gerekmektedir.”

KTTB Asbaşkanı Dr. Çağrı Cemaller imzasıyla yapılan açıklamada, iş birliğini içeren anlaşmaya itirazlar da şöyle sıraladı:

• Söz konusu anlaşma ile hasta aleyhine olacak şekilde Türkiye Cumhuriyeti'nden KTTB izni aranmaksızın geçici hekim getirilmesi öngörülmektedir.
• Aile hekimliği konusunda tecrübe ve bilgi paylaşımı öngörülmüştür. Aile hekimliği sistemi, hastaların istediği hekim ve hastaneye başvuramamasını, bağlı olduğu aile hekiminin yönlendirmesine muhtaç bir durumda olmasıyla çalışan bir sistemdir. 
• Pandemi de dahil olmak üzere bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan hastalıklarla mücadele ve Erken Uyarı ve Yanıt Sistemi (EUYS), konusunda iş birliği ve tecrübe paylaşımı öngörülmektedir. Ülkemizde pandemi döneminde KTTB’nin yönlendirmesi ve yol göstericiliğiyle uygulanan Bulaşıcı Hastalıklar Yasası ve tüzüklerinin mevcut olduğu hatırlanmalıdır. 
• Çevre sağlığı ve tıbbi atık kontrolü ile ilgili işbirliği öngörülmektedir. Ülkemizde çevre sağlığı yasası ve tıbbi atık kontrolüne yönelik çok ayrıntılı olarak AB uyum yasaları çerçevesinde hazırlanmış yasa ve tüzüklerimiz bulunmaktadır. 
• İş birliği alanları maddesi içerisinde, "hastane yönetimi" başlığı altında, hastane yönetim sistemleri maddesi bulunmaktadır. Hastane yönetim sistemleri ile hastanelerin yönetim biçimlerinin değiştirilmesi mi hedeflenmektedir? TC Sağlık Bakanlığının şehir hastaneleri yönetim sistemi ile kamu sağlığını özel işletmelerin eline bırakmasının bir kopyası ülkemizde hayata mı geçirilmek istenmektedir? 
• İş birliği alanları maddesi içerisinde “sağlık mevzuatı düzenlemeleri” başlığı bulunmaktadır. Sağlık mevzuatı oluşturma açısından Sağlık Bakanlığımız eksik ve yetersiz midir?
• Sağlık mevzuatı düzenlemeleri başlığı altında “organ, doku, hücre, kök hücre, kemik iliği nakli ve kan transfüzyonu konusunda işbirliği” maddesi bulunmaktadır. Hatırlatmak gerekir ki ülkemizde bu konularla alakalı yasal mevzuat bulunmakta olup her türlü nakil işlemi bu yasa çerçevesinde yürütülmektedir. Yeni bir mevzuat düzenlemesiyle ne amaçlanmaktadır? 
• Sağlık mevzuatı düzenlemeleri başlığı altında “geleneksel ve tamamlayıcı tıp” maddesi bulunmaktadır. Modern tıbbı tamamlayacak olan yine modern tıp araştırmaları ve çalışmalarıdır.
• "Uluslararası işbirliği faaliyetleri" başlığı altında karşılıklı uzman değişim hizmetinin sağlanacağı belirtilmektedir. Bu maddenin uygulanabilmesi için KTTB yasasının koşullarının karşılanması gerektiğini hatırlatma gereği duyarız.
• "Uluslararası işbirliği faaliyetleri" başlığı altında; “Talep edilmesi halinde, KKTC Sağlık Bakanlığının ihtiyaç duyduğu ilaç, tıbbi cihaz, tıbbi sarf, kozmetik vb. ürünler, ücreti mukabilinde, öncelikli olarak Uluslararası Sağlık Hizmetleri Anonim Şirketi (USHAŞ) vasıtasıyla temin edilecektir.” maddesi yer almaktadır. Devlet tarafından yapılacak olan malzeme alım işlemlerinde, nereye bağlı olursa olsun, herhangi bir şirkete öncelik tanınacağı ibaresinin uluslararası anlaşmada yer verilmesinin hukuka uygunluğunun araştırılması ve uzmanlar tarafından cevaplanmasına muhtaç olunduğunu vurgulamak isteriz.
• USHAŞ adlı şirket TC Sağlık Bakanlığı altında kurulmuş, temel görevi Türkiye’nin sağlık turizmi ve ihracatını geliştirmek olan bir anonim şirkettir. İş birliği maddelerinde yer alan sağlık yatırımları başlığı altında düzenlenen “Farklı yatırım modellerinde sağlık yatırımları ve hizmet alımları imkanlarının araştırılması, geliştirilmesi, uygulanması ve tecrübe paylaşımında bulunulması” ibaresi bulunmaktadır. USHAŞ’a delege edilen yetkilerle, ülkemizden hastaların Türkiye’ye gidişi sağlanarak, ülkemiz hastanelerinin ve hekimliğinin gelişmesine ne gibi bir katkıda bulunulması hedeflemektedir?
• İşbirliği başlığı altında sağlık bilgi sistemleri maddesi ile “sağlık bilgi sistemlerinin güçlendirilmesi ve bilgi değişimi” ve “ortak elektronik uygulamaların geliştirilmesi” öngörülmektedir. Aktif olarak hastanelerimizde kullanılan bilgi işletim sisteminin Türkiye menşeli özel bir şirketin ürünü olup bütün kamu hastanelerinde bu bilgi işletim sisteminin kullanıldığını belirtmek isteriz. Hastane bilgi işletim sistemleri, hastaların özel (hassas) bilgilerinin kayıt edildiği, hastalığı, hastalık süreci, kullanılan ilaçları ve daha birçok hassas verinin saklandığı sistemlerdir. Kişisel Verileri Koruma Kanunu kapsamında hassas veri olarak tanımlanan bu veriler hekim ve hasta arasında kalması gereken bilgileri içermektedir. Sağlık Bakanlığından yapılan anlaşmadan bu maddenin tamamen çıkarılması ve yerel bilgi işletim sistemi ile veri merkezi oluşturulması ile ilgili ivedi adımların atılmasını talep ediyoruz.
• TC ve KKTC olarak çift uyruğa sahip pratisyen hekimlerin mecburi hizmet yükümlülüklerini KKTC’de yapmalarına olanak sağlayacak madde ile ilgili olarak eksiklikler mevcuttur. İlgili madde sadece Yüksek Öğrenim Kurumlar Sınavı'na (YKS) girerek tıp fakültesinde öğrenim gören hekimleri kapsaması nedeniyle GCSE vb. sınavlarla tıp fakültesi öğrenimi gören hekimleri kapsam dışında bırakmaktadır. Bu maddede eksik bırakılmış sınavlar nedeniyle hak kayıplarının oluşabileceği öngörüsüyle ilgili maddenin revize edilerek tüm sınavları kapsayıcı hale getirilmesi gerektiğini hatırlatırız.
• İlgili anlaşmanın madde 7 kısmında “kısa süreli sağlık hizmet sunumu için Türkiye’den KKTC’ye sağlık personeli görevlendirilmesi”nden bahsedilmektedir. Yine hatırlatmak isteriz ki KTTB’ye üye ve izni olmadan KKTC sınırları içerisinde hekimlik mesleği icrası yasalara aykırıdır.
• Anlaşmanın 12'nci maddesi “uygulayıcı kurumlar, denetim ve takibi” tanımlamaktadır. Buna göre; “İşbu Anlaşma’nın hükümlerinin uygulanmasını Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ile KKTC Sağlık Bakanlığı sağlayacaktır. Türk Tarafı işbu Anlaşma kapsamında yer alan bazı yükümlülüklerini Uluslararası Sağlık Hizmetleri A.Ş.’ye (USHAŞ) delege edebilir.” Bu maddede delege edilecek yükümlülüklerin belirtilmemesi ve “bazı” olarak tanımlanması sonucunda belirsizlik oluşmaktadır.