KKTC'nin dış ticaret açığı 2021'de yüzde 18 arttı

Merkez Bankası ve İstatistik Kurumu’nun Uluslararası Para Fonu (IMF) Altıncı El Kitabı'na uygun olarak hazırladığı Ödemeler Dengesi İstatistikleri yayımlandı.

Merkez Bankası ve İstatistik Kurumu’nun ortak açıklamasında 2021 yılı Ödemeler Dengesi İstatistikleri'nin ilk kez yayımlandığı, geçmiş yıllarla karşılaştırmaya imkânı vermek için 2019 ve 2020 yıllarını da kapsadığı belirtildi.

Verilere göre, dış ticaret açığı 2021 yılında önceki yıla göre yüzde 18,0 artarak 1 milyar 428 milyon ABD doları (26 milyar 732 milyon TL) olarak gerçekleşti.

Dış ticaret hacmi ise 2021’da önceki yıla göre yüzde 20,7 artarak 1 milyar 728,2 milyon ABD dolarına (32 milyar 352 milyon TL) yükseldi.

Aynı yıl cari açık da 47,5 milyon ABD doları (889 milyon TL) olarak gerçekleşti.

Turizm kaynaklı gelirler 2021’de 340,3 milyon ABD doları, eğitim kaynaklı gelirler 2021’de 595,4 milyon ABD doları (11 milyar 148 milyon TL) oldu.

2021’de doğrudan yatırımlar vasıtasıyla KKTC ekonomisine net giriş 100 milyon ABD doları olarak gerçekleşti. 2020 ve 2021 yıllarında gayrimenkul kaynaklı yatırım ilk sıralarda yer aldı.

2020 ve 2021 yıllarında krediler hesabı altındaki girişlerin büyük bir bölümü Türkiye Cumhuriyeti kredileri oluşturdu.

Ödemeler Dengesi İstatistikleri - Tablo Açıklamaları (2019-2020-2021)

I. CARİ İŞLEMLER HESABI

Cari işlemler hesabı 2019 yılında 443 milyon ABD doları fazla verirken, Kovid-19’un etkileri ile birlikte 2020 yılında 260,4 milyon ABD doları, 2021 yılında ise 47,5 milyon ABD doları açık verdi.

A. Dış Ticaret Dengesi

2019 yılında 87,8 milyon ABD doları olan ihracat rakamı, 2020 yılında önceki yıla göre yüzde 26 artarak 110,7 milyon ABD dolarına, 2021 yılında da önceki yıla göre yüzde 35,7 artarak 150,1 milyon ABD dolarına yükseldi.

2019 yılında 1 milyar 587,9 milyon ABD doları olan ithalat rakamı, 2020 yılında salgının etkisiyle yüzde 16,8 azalarak 1 milyar 321 milyon ABD dolarına gerilerken, 2021 yılında normalleşmenin başlaması ile birlikte yüzde 19,5 artarak, 1 milyar 578,1 milyon ABD dolarına yükseldi.

Bu gelişmeler sonucunda;

2019 yılında 1 milyar 500,1 milyon ABD doları olan dış ticaret açığı, 2020 yılında önceki yıla göre yüzde 19,3 azalarak 1 milyar 210,3 milyon ABD dolarına gerilerken, 2021 yılında önceki yıla göre yüzde 18,0 artarak 1 milyar 428 milyon ABD doları olarak gerçekleşti.

2019 yılında 1 milyar 675,7 milyon ABD doları olan dış ticaret hacmi, 2020 yılında önceki yıla göre yüzde 14,6 azalarak 1 milyar 431,7 milyon ABD dolarına gerilerken, 2021 yılında önceki yıla göre yüzde 20,7 artarak 1 milyar 728,2 milyon ABD dolarına yükseldi.

B. Hizmetler Dengesi

2019 yılında hizmetler dengesi kaynaklı girişler 1 milyar 574,1 milyon ABD doları, 2020 yılında 553,2 milyon ABD doları ve 2021 yılında 935 milyon ABD doları olarak gerçekleşti. Hizmetler dengesi kaynaklı girişlerin en büyük iki kalemi “Seyahat” kalemi altında yer alan “Turizm” ve “Eğitim” kaynaklı gelirler. Turizm kaynaklı gelirler 2019 yılında 1 milyar 4,3 milyon ABD doları, 2020 yılında 178,1 milyon ABD doları, 2021 yılında ise 340,3 milyon ABD doları olarak gerçekleşti. Eğitim kaynaklı gelirler ise 2019 yılında 601,2 milyon ABD doları, 2020 yılında 384 milyon ABD doları, 2021 yılında 595,4 milyon ABD doları olarak gerçekleşti.

C. Birincil Gelir Dengesi

Birincil gelir dengesi, 2019 yılında 197,1 milyon ABD doları, 2020 yılında 117,8 milyon ABD doları, 2021 yılında ise 114,6 milyon ABD doları fazla verdi.

D. İkincil Gelir Dengesi

İkincil gelir dengesi kaynaklı girişler 2019 yılında 172 milyon ABD doları, 2020 yılında 278,8 milyon ABD doları, 2021 yılında ise 330,9 milyon ABD doları olarak gerçekleşti.

II. SERMAYE HESABI

2020 yılında 6,8 milyon ABD doları, 2021 yılında da 15,9 milyon ABD doları sermaye çıkışı gerçekleşti.

III.  FİNANS HESABI

KKTC ekonomisine 2019 yılında finans hesabı kalemleri kaynaklı net 26,1 milyon ABD doları, 2020 yılında net 354,5 milyon ABD doları, 2021 yılında ise net 268,8 milyon ABD doları giriş yaşandı.

1. Doğrudan Yatırımlar

Doğrudan yatırımlar vasıtasıyla KKTC ekonomisine net giriş 2019 yılında 190,4 milyon ABD doları, 2020 yılında 189,7 milyon ABD doları, 2021 yılında ise 100 milyon ABD doları olarak gerçekleşti.

2019 yılında turizm kaynaklı doğrudan yatırım girişi ön plana çıkarken, 2020 ve 2021 yıllarında gayrimenkul kaynaklı yatırım ilk sıralarda yer aldı ve sırasıyla 170,1 milyon ABD doları ve 86,8 milyon ABD doları olarak gerçekleşti.

2. Portföy Yatırımları

2019 yılında KKTC’de faaliyet gösteren bankaların yurt dışında yerleşik kuruluşlar tarafından ihraç edilen menkul değerlere yönelik yatırımlarında 4,6 milyon ABD doları azalış yaşanırken, 2020 ve 2021 yıllarında sırasıyla 12,7 milyon ABD doları ve 42,7 milyon ABD doları artış yaşandı.

3. Diğer Yatırımlar

Diğer yatırımlar kalemine bakıldığı zaman, 2019 yılında net 7,2 milyon ABD doları çıkış, 2020 ve 2021 yıllarında ise sırasıyla net 247,7 milyon ABD doları ve 175,7 milyon ABD doları giriş yaşandı.

2019 yılında KKTC’de faaliyet gösteren bankaların efektif ve yurtdışında yerleşik kuruluşlarda bulundurdukları hesaplarda 226,2 milyon ABD doları artış yaşanırken, 2020 yılında 199,3 milyon ABD doları, 2021 yılında ise 129,5 milyon ABD doları azalış yaşandı.

2019 yılında krediler kaynaklı KKTC ekonomisinden net çıkış 18,4 milyon ABD doları olarak kaydedilirken, 2020 yılında net 73 milyon ABD doları, 2021 yılında ise net 66,3 milyon ABD doları giriş sağlandı. 2020 ve 2021 yıllarında krediler hesabı altındaki girişlerin büyük bir bölümünü Türkiye Cumhuriyeti kredileri oluşturdu.

4. Rezerv Varlıklar

Rezerv varlıklarda 2019 yılında 161,8 milyon ABD doları artış yaşanırken, 2020 ve 2021 yıllarında sırasıyla 70,2 milyon ABD doları rezerv artışı ve 35,8 milyon ABD doları rezerv azalışı gerçekleşti.

Rezerv varlıkların alt kalemi olan efektif ve mevduatlarda 2019 yılında 74,3 milyon ABD doları artış, 2020 yılında 405,1 milyon ABD doları azalış, 2021 yılında ise 85,1 milyon ABD doları azalış gerçekleşti.

Menkul kıymetlerde ise 2019, 2020 ve 2021 yıllarında sırasıyla 87,3 milyon ABD doları, 475 milyon ABD doları ve 49,4 milyon ABD doları artış gerçekleşti.

IV. NET HATA VE NOKSAN

Net hata ve noksan kalemi 2019 yılında 469,1 milyon ABD doları, 2020 yılında 87,3 milyon ABD doları ve 2021 yılında 205,4 milyon ABD doları olarak gerçekleşti.