"Kıb-Tek'i bitiren anlayış, hepimizi karanlığa gömdü"

Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Enerji Komitesi, bu sabahın erken saatlerinde ülke genelinde yaşanan elektrik kesintisinin iş bilmezliğin ve yönetememe halinin yeni bir göstergesi olduğunu kaydetti.

Komite'den yapılan açıklamada, Kıb-Tek Genel Müdürlüğü tarafından, ülkenin tümünü etkileyen bu durumun Güneşköy Şalt Sahasında yaşanan patlamadan kaynaklandığı belirtilse de, bunun uzun bir süredir devam eden ihmaller zincirinin çok açık bir sonucu olduğunun gizlenmeye çalışıldığı savunuldu.

Açıklamada, Komite'nin yaşanan arıza ve sonuçları ile hakkında yapılan değerlendirmeler şöyle aktarıldı:

1. Kesinti ve şebekenin tümden enerjisiz kalmasına sebep olan olayın Güneşköy Şalt Sahasında yaşanan patlama olduğu belirtilmiştir. Ancak asıl bilinmesi gereken, bu arızanın bakım eksikliğinden kaynaklandığıdır. Bu ve diğer şalt sahalarının düzenli olarak yapılması gereken bakımları yapıldı mı? Güneşköy'de meydana gelen bu durum diğer şalt sahalarında da ihtimal dahilinde olabilir mi?
2. Arıza bu şalt sahasında yaşandığında milisaniyeler içerisinde arızanın izole edilerek sistem güvenliğinin sağlanması gerekirken, bu neden yapılamadı? Arızanın ilgili bölgede izole edilemeyip tüm santrallerin devre dışı kalmasına sebep olan şey nedir?
3. Arıza ilgili bölgede izole edilebilseydi, Teknecik ve Kalecik santralleri devrede kalacak; ayrıca Haspolat Athalasa hattı üzerinden Güney Kıbrıs ile var olan enterkonnekte bağlantı akım taşımaya devam edecekti. Bu durumda sadece sınırlı sayıda tüketici çok kısa bir süre enerjisiz kalacaktı. Ancak böyle olmadı ve tüm santraller devre dışı kaldı. Güney Kıbrıs ile enterkonnekte koptu ve ülkenin genelinde elektrik kesintisi yaşandı. Halihazırda Güney Kıbrıs ile aktif bir enterkonnekte bağlantı var mıdır, yoksa siyasi ilişkilerdeki gerilim, enterkonnekte bağlantının da kopmasına mı yol açtı? 
4. Bundan önceki son şebeke çökmesi Şubat 2016’da yaşanmış, Güney Kıbrıs ile sürekli enterkonnekte bağlantının sağlandığı Ağustos 2016’dan bu yana şebeke çökmesi olmamıştı. Bugün yaşanan durum primer sistemde bakım eksikliğini kesin biçimde ortaya koymaktadır. Ancak bundan daha önemlisi, koruma sistemi ve stabilite ile ilgili şebekede ciddi bir sorun olduğu kesin olarak anlaşılmaktadır. Arızanın ilgili bölgede izole edilemeyip santrallere kadar yansıması ve elektrik enerjisinin yok olması affedilir değildir. 
5. Arıza yaşandıktan sonra "black start" işlemi birkaç saat içerisinde yapılması gerekirken, saatlerce yapılamamıştır. Yaklaşık 4 saatten uzun bir sürede başlatılan start çalışmalarında bölgeler kısmi olarak enerjilenmiş, ancak yeniden şebeke çökmesi yaşanmıştır. Oysa Güney Kıbrıs ile iyi ilişkiler ve koordinasyon söz konusu olsaydı, bu kesinti süresi çok daha kısa süreli olabilirdi. 

Yakıt krizleri ile başlayıp, santral ve şebeke bakım eksikleri ile devam eden, sayaç yolsuzluğuyla zirve yaptığı düşünülürken, 9 yıldan sonra "black start"ı da başaran ve aslında herkesi elektrik enerjisinden uzun süreli mahrum bırakmakla tehdit ettiği bir düzenin "tarihi başarı" gibi gösterilmeye çalışıldığı savunularak, "Gerçek sabah 05.00 itibarı ile ülkenin elektriksiz kalmasıdır." denilen açıklamada, sorulması gereken soruların da şunlar olduğu ifade edildi:

• Güneşköy şalt sahasındaki patlamanın sebebi nedir?
• Arıza Güzelyurt bölgesinde ilgili şalt sahasında neden izole edilemedi?
• Elektrik şebekesinde bakımlar düzenli yapılıyor mu?
• Neden tüm santraller devre dışı kaldı?
• Neden Black Start kısa süre içerisinde yapılamadı?
• Benzer arızaların yeniden yaşanmaması için hangi tedbirler alınıyor?

Arızanın ilk anından itibaren canla başla çalışan kurum emekçilerine teşekkür eden CTP Enerji Komitesi, kurumu bu hale getiren hükümetin ve atadığı yönetimin artık daha fazla zarar vermeden istifa etmesini istedi.

KIB-TEK’TE HÜKÜMETİN VE ATADIĞI YÖNETİMİN KARNESİ KÖTÜDÜR.

"Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu, ülkemizin enerji güvenliği açısından en kritik kurumlarından biridir. Ancak son dönemde hükümetin atadığı yönetim ve uygulanan politikalar, kurumun itibarını ve halkın enerjiye erişimini ciddi şekilde zedelemiştir." denilen açıklamada, kayıtlar ve resmi denetim raporlarına göre durumun şöyle olduğunu sıraladı:

1. Santralleri yakıtsız bırakma, kötü yakıt alımı Sayıştay Denetleme Raporu No: MD 2/2023 (9 Ocak 2023) ile tespit edilmiştir ve gereken derhal yapılmalıdır.
2. Bakım eksiklikleri nedeniyle devre dışı kalan santraller vardır. Şu an itibarıyla 2 adet dizel santral ve 2 adet buhar türbini santrali üretim dışıdır.
3. Sayaç yolsuzluğu Sayıştay Denetim Raporu No: MD 10/2023 (6 Mayıs 2023) ile belgelendi ve gereği derhal yapılmalıdır.
4. Kalecik 3 sözleşmesi ve ihalesiz elektrik temini ile enerji üretiminin yarısı AKSA’ya yani özel tekele devredilmiştir.

Münhalsiz, sınavsız işe alımlar ve liyakata uygun olmayan atamaların çare üretmeyi zorlaştırdığını belirten Komite, hükümet ve atadığı kurum yönetiminin, Kıb-Tek'i şeffaflıktan, hesap verebilirlikten ve kamunun çıkarlarını korumaktan uzaklaştırdığını, enerji arz güvenliğini zedeleyerek, halkı yüksek faturalar ve kesintilerle baş başa bıraktığını ileri sürdü.

Açıklama, "Karanlığı değil, aydınlığı savunan bir yönetim anlayışı için bu yönetim zihniyeti en tepesinden başlayarak değişmeli." ifadeleriyle sonlandırıldı.