BM'nin Erhürman'a bakışı: Kıbrıs'ta iki tarafa da sorumluluk yükleyen yeni fırsat

Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler (BM) Barış Gücü (UNFICYP) Sözcüsü Aleem Siddique, Tufan Erhürman'ın KKTC'nin cumhurbaşkanı seçilmesini değerlendirdi.

Lefkoşa'daki ofisinde BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Siddique, Erhürman için, "Adanın kuzeyinde ve güneyinde konuştuğum herkes son derece memnun" dedi.

Adada "ihtiyatlı bir iyimserlik havası" olduğunu belirten Siddique, "Herkes müzakere edilmiş bir çözüm istiyor. Bu, fırsat anlamına geliyor" diye konuştu.

Siddique, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in Kıbrıs Kişisel Temsilcisi Maria Angela Holguin'in yakında adaya dönerek Kıbrıs'ta iki tarafın liderleriyle görüşeceğini belirtti.

Holguin'in daha sonra Guterres ile birlikte iki tarafın ve garantör devletlerin (Türkiye, Yunanistan ve İngiltere) katılacağı gayri resmi toplantının hazırlıklarına başlayacağını söyleyen Siddique, "Bu toplantının yıl bitmeden yapılmasını umuyoruz." dedi.

BBC Türkçe'nin haberinde, 2025 yılında BM'nin Cenevre ve New York'ta organize ettiği benzeri toplantılarda ilerleme sağlanamadığı; eski cumhurbaşkanı Ersin Tatar liderliğindeki Türk delegasyonunun, federasyon modelinden desteğini çektiğini ve "iki devletli çözüm" vizyonunu ortaya koyduğunu duyurduğu aktarıldı.

Haberde, Tufan Erhürman'ın soruna dair çözüm vizyonunun ise federasyon temelli, eşitlikçi ve kapsayıcı bir yapıya dayandığı kaydedildi.

"TUFAN ERHÜRMAN'LA GÖRÜŞME ÇOK YAPICI BİR HAVADA GEÇTİ"

UNFICYP Sözcüsü Aleem Siddique, Tufan Erhürman ile UNFICYP Misyon Şefi Khassim Diagne'nin 1 Kasım'da yaptığı görüşmeye katılanlar arasındaydı.

Aleem Siddique, bu görüşmenin hemen ardından Lefkoşa'daki tampon bölgede, Yeşil Hat'taki ofisinde, BBC Türkçe'nin sorularını yanıtladı.

Erhürman ve Diagne arasındaki görüşmenin çok yapıcı bir havada geçtiğini söyleyen Siddique, Erhürman'ın göreve seçilmesinin, Kıbrıs sorununa müzakerelerle çözüm bulunması konusunda fırsat yarattığını söyleyerek, "Fırsat iki tarafa da sorumluluk yüklüyor" dedi.

Kıbrıs'ta daha önce birçok kez umutların yeşerdiğini ancak sonuç alınamadığını belirten Siddique, doğal olarak herkesin yeni döneme de temkinli yaklaştığını söyledi.

"KIBRIS'A BARIŞ SADECE YUKARIDAN AŞAĞIYA DİKTE ETTİRİLEREK GELMEYECEK"

BBC Türkçe, Kıbrıs'ta bulundukları süre boyunca kimilerinin geçmişteki trajedilere, kimilerinin sahadaki mevcut gerçekliğe, kimilerininse geleceğe yönelik umutlara odaklandığını söyleyerek ve kendisine bunu nasıl yorumladığını sorduğu Siddique, her iki taraftaki hayal kırıklıkları nedeniyle barışın tesisinin en zor şey olduğunu söyledi.

Siddique'ye göre, Kıbrıs'ta barış sadece yukarıdan aşağıya dikte ettirilerek gelmeyecek ve halklar arasındaki, özellikle de gençler ve kadınlar arasındaki bağlantılar önemli rol oynayacak.

Siddique önümüzdeki haftalarda ve aylarda, Kıbrıs'ta iki toplumun katılacağı aktivitelerin sayısını artmasını ve bunun da barış ve istikrar ortamını tesis ederek siyasi süreci yeşertmesini umuyor.

"ÇOĞU İNSAN ADADAKİ ASKERLERİ UNUTUYOR"

UNFICYP, BM'nin en uzun süreli misyonlarından biri.

Kıbrıs da adadaki sorunun bir türlü çözülememesi nedeniyle, bazı çevrelerce "diplomasi mezarlığı" olarak nitelendiriliyor.

Siddique'ye bu durumu sorduğumuzda, sözlerine "Gerçek şu ki, yıllar boyunca pek çok temsilcinin gösterdiği onca çabaya rağmen bu sorun hâlâ çözülemedi" dedi ve ekledi:

"Buradaki BM gücü, barış ve istikrarın korunmasında, her iki tarafta da gerilimin artmasını önlemekte hayati önem taşıyor. Çoğu insan, adanın kuzeyinde binlerce Türk askerinin ve güneyinde binlerce (Rum) Ulusal Muhafızı'nın olduğunu unutuyor.

Barış gücü askerlerimiz, iki toplumu ayıran tampon bölgede her gün devriye geziyor. Karşılıklı ortaya çıkan küçük yangınları, uluslararası güvenlik krizine dönüşmeden önce, en alt seviyede, yerel düzeyde söndürüyoruz.

Adada olmasaydık, küçük olayların yeniden çatışmaya yol açma riski oldukça fazla olurdu."

"KIBRIS'TA OLMAMIZIN NEDENİ 60 YILDIR BURADA BULUNMAK İSTEMEMİZ DEĞİL"

"Burada bulunmamızın nedeni, bize ihtiyaç duyulması. Altmış yıldır burada kalmak istememiz değil" diyen Siddique, sözlerini şöyle sürdürdü:

• "BM'nin görevi, herhangi bir yere gidip sorunları çözmek ve ardından oradan ayrılmaktır. Ancak bizim buradan ayrılmamamızın tek nedeni, Kıbrıs sorununun hâlâ çözülememiş olması.
• "Evet, yıllar içinde burası diplomatlar için adeta bir mezarlık haline geldi ama artık durum böyle değil. Şimdi yeniden umut dolu bir dönem yaşanıyor."
• "Adanın her iki tarafında da ilerlemenin mümkün olduğunu görüyoruz. Biz Birleşmiş Milletler olarak bu süreci kolaylaştırma görevini üstleniyoruz."
• "Burada bulunmamızın nedeni, her iki tarafı da müzakere edilmiş bir çözüme ulaşmaları konusunda desteklemekte kararlı olmamız. İşte bu yüzden, bunca yılın ardından hâlâ buradayız."

UNFICYP NEDİR, BM'NİN KIBRIS'TAKİ FAALİYETLERİ NELER?

UNFICYP, 1964'te BM Güvenlik Konseyi'nin 186 sayılı kararıyla kuruldu.

Lefkoşa merkezli BM misyonunun amacı, Kıbrıs'ta Rumlar ve Türkler arasında yeni çatışmaları önlemekti.

BM bu özel misyonla Kıbrıs'ta;

• Kıbrıs'ın ortasında yer alan ve iki toplum arasında kalan tampon bölgeyi denetliyor ve bu bölgede askeri devriyeler yürütüyor.
• Göçmenler, mülteciler ve tampon bölgede mahsur kalanlar için yardım sağlıyor. Bu görevinde Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) gibi diğer BM kuruluşlarıyla iş birliği yapıyor.
• Kıbrıs Rum ve Türk toplumları arasında güven artırıcı önlemler alınmasını sağlıyor, ortak projeler düzenliyor; gençlik, çevre ve kültürel miras gibi alanlarda iş birliği yapılmasını teşvik ediyor.
• BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Temsilcisi aracılığıyla müzakerelere destek veriyor ve barış görüşmelerinin yeniden başlaması için diplomatik temaslarda bulunuyor.

UNFICYP ise askeri personel, polis memurları ve sivil uzmanlardan oluşuyor.

Misyonun bünyesinde İngiltere, Arjantin, Slovakya ve diğer bazı BM üyesi ülkelerden askeri personel görev yapıyor.

BM Güvenlik Konseyi, UNFICYP'in görev süresini düzenli olarak uzatıyor. 2023 itibarıyla bu uzatmalar yıllık yapılıyor.

Son yıllarda tampon bölgede yaşanan bazı gerginlikler nedeniyle UNFICYP'in varlığı Kıbrıs'ta daha da önemli hale geldi.