5 soruda veganlık hakkında her şey

26 Ağustos 2021

Güncelleme: 26 Ağustos 2021

Bir zamanlar uç bir fikir olarak kabul edilen “tüm hayvansal ürünleri diyetinden çıkarma” fikri hızla akım haline geldi. Peki neden veganlık?

MYKibris.com'a Abone Ol

Geçtiğimiz yıllarda daha önce duymadığımız kadar vegan ve vejetaryen kelimelerini duymaya başladık. Kültürümüzde sofralardan eksik olmayan peynir, süt tavuk gibi gıdalara veda etmek imkansız gibi gelse de araştırmalar Ocak 2021 itibariyle dünyadaki toplam vegan sayısının yaklaşık 79 milyon olduğunu gösteriyor. Dünya çapında vejetaryen nüfusun tahmini ise toplam 375 milyon! Rakamların her yıl artması ile veganlık trendi yavaşça hepimizi meraklandırmaya başlıyor.

İşte sizin için hazırladığımız 5 soruda veganlık…

VEGANLIK NEDİR?

Veganizm, özünde hayvan kaynaklı ürünlerden kaçınmayı teşvik eden bir ideoloji ve aynı zamanda bir beslenme tarzı. Bu beslenme tarzı yalnızca bitki bazlı gıdalardan oluşuyor. Yumurta, süt, et ve bal gibi daha az belirgin olan maddelere de yer yok. Ayrıca hayvan ürünlerini de reddeden bu hayat biçimi deri ürünler veya kozmetikler gibi hayvanlar üzerinde test edilen belirli ürünleri de kullanmıyor. 2019'da Türkiye'de beslenmeyle ilgili yapılan bir araştırma sonuçların da nüfusun %5'inin vegan, %4’ünün vejetaryen, %4'ünün ise pesketaryen (balık haricinde et tüketmeyen) bir diyet takip ettiğini gösteriyor.

NEDEN VEGAN OLUYORLAR?

Vegan olma kararı, her bireye özgü son derece kişisel bir karar. Fakat genel olarak bazı nedenler birbiri ile benziyor. Başta hayvan hakları olmak üzere vegan olmanın ahlaki nedenleri geliyor. Çevre ise vegan olmak için en zorlayıcı ikinci argüman. Araştırmalara göre bugün dünyadaki herkesin bitki bazlı bir diyete geçmesi demek, 2050 yılına kadar gıda üretimi sebebi ile yayılan sera gazlarını %70 gibi büyük bir oranda azaltabiliriz. Vegan yaşam tarzı ile bağlantılı sağlık avantajları ise veganlığı seçmenin diğer popüler nedenleri arasında.

VEGANLIK ARTIYOR MU?

Araştırmalara göre son 10 yılda veganlık özellikle Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Birleşik Krallık ve Avustralya gibi ülkelerde giderek artıyor ve yakın zamanda herhangi bir yavaşlama belirtisi de göstermiyor. Veganlık hayvan hakları aktivistleri tarafından çok popüler kullanılan bir beslenme biçimi. Günümüzde hem yiyecek sektörü vegan, vejeteryan alternatifler sunuyor hemde bu yaşam tarzı konusunda uzmanlaşmış işletmeler açılıyor. Özellikle İmpossible Foods, Beyond Meat, Veggy, Alpro gibi markaların vegan et ve süt alternatifleri üretmeye başlamasıyla vegan olmak artık çok daha kolay hale geliyor.

VEGANLIK VE VEJETARYENLİK FARKI NEDİR?

Bir vegan diyeti tüm et ve hayvansal ürünleri reddederken (et, kümes hayvanları, balık, deniz ürünleri, süt ürünleri ve yumurtaları) vejetaryen diyeti süt ve balık yemenize veya yememenize bağlı olarak kategorilere ayrılıyor. Bazı vejetaryen diyet biçimleri yumurta ve süt ürünleri içeriyor ve bu diyeti takip eden kişilere lakto-ovo vejetaryen deniyor. Lakto vejetaryenler ise et, balık ve yumurta tüketmezken süt ürünleri tüketiyor.

VEGANLIĞIN FAYDALARI VE ZARARLARI NELER?

Bu konu çok tartışılan ve günümüzde hala sağlık sektörünü bölen bir konu. Vegan doktorlar hayvansal proteinlerin zararlı olduğunu ve insan vücudunun bundan daha iyisini sebzelerle yapabileceğini savunurken bazı doktorlar ise hayvansal kaynaklı proteinlerden uzak kalarak, B12 vitamini alamadıkları için ileride kendilerini olası hastalıklara karşı riske attıklarını söylüyorlar. Araştırmalara göre veganlık koroner kalp hastalıklarını, damar hastalıkları riskini, kemik erimesi riskini ve obezite görülme olasılığını azaltıyor. Dezavantajları arasında ise B12 eksikliği, yorgunluk, omega-3 eksikliği ve bazı kişilerde protein eksikliğine sebep olabiliyor.