Veteriner Hekimler Birliği'nden şap hastalığı uyarısı: Şüphelenildiği anda bilgi verilmeli

Kıbrıs Türk Veteriner Hekimler Birliği (KTVH), İskele'ye bağlı Boğaziçi köyünde dün tespit edilen şap hastalığı ile ilgili bir açıklama yaptı.

Birliğin açıklamasında, şap hastalığının çift tırnaklı hayvanlarda görülen, akut seyirli, son derece bulaşıcı ve hızlı yayılım gösteren viral bir enfeksiyon olduğu belirtildi. Hastalığın bulaşma riskinin çok yüksek olduğu, hassas hayvan topluluklarında bu oranın yüzde 100’e kadar ulaşabildiği vurgulandı.

Hastalığın etkeni olan virüsün ısıya dayanıksız olduğu; 37°C’de 12 saat, 60 -65°C’de yarım saat, 85°C’de ise birkaç dakika içinde etkisiz hale geldiği ifade edildi. Buna karşın, virüsün düşük sıcaklıklarda ve ani donma-çözülmelere karşı oldukça dayanıklı olduğu, enfekte karkaslarda ise +4°C’de 24 -48 saat içinde etkisiz hale geldiği kaydedildi.

Açıklamada ayrıca virüsün; hayvan yapağısında (koyun gibi hayvanların vücutlarını örten, kırkım sonrası elde edilen ham ve kirli kıl örtüsü), deri üzerinde, balyada, yem tanelerinde ve toprakta 25 haftaya kadar değişen sürelerle bulaşıcılığını koruyabildiği belirtildi. Kimyasal etkenlere karşı dayanıksız olan virüsün, kısa sürede inaktive olabildiği de vurgulandı.

HASTALIK NASIL BULAŞIR?

Hastalığın en belirgin yayılma yolunun, havada bulunan virüsün solunum sistemi yoluyla alınması olduğu ifade edildi. Enfekte veya kuluçka dönemindeki hayvanların; solunum yoluyla, deri, ağız ve burun akıntılarıyla, süt ve sperma aracılığıyla virüsü yaydığı belirtildi. Hastalığın ayrıca etkenle temas eden hayvan ürünleri, araç ve gereçler, insanlar, yabani hayvanlar, kuşlar, rüzgâr ve nakil araçları yoluyla da bulaşabildiği kaydedildi.

HASTALIĞIN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Açıklamada, büyükbaş hayvanlarda görülen ilk klinik bulguların ateş, iştahsızlık, depresyon ve süt veriminde düşüş olduğu belirtildi. Bu belirtilerin, genellikle 24 saat içinde başlayan yoğun salya akışı ve dil ile diş etlerinde su dolu kesecikler (veziküller) izlediği ifade edilen açıklamada, aynı lezyonların ilerleyen dönemlerde ayak tırnakları arasında, meme derisinde, ağız ve burun mukozasında da görülebildiğine dikkat çekildi. Bu veziküllerin yırtılması ile geniş ülseratifinde yaralar oluşabildiği ve ayrıca, lezyonların genellikle birkaç günde iyileşmesine karşın, ayaklardaki ve burun bölgesindeki lezyonlar çoğunlukla ikincil bakteriyel enfeksiyonlara maruz kalırlar ki solunum sistemi problemleri ve meme ağrısı (mastitis) görülebildiği belirtildi.

HASTALIĞIN KÜÇÜKBAŞ HAYVANDA YAN ETKİLERİ NELERDİR?

Şap hastalığının koyun ve keçilerde genellikle daha hafif bir klinik tabloyla görüldüğü de belirtilen açıklamada, özellikle koyunlarda hastalığın çoğunlukla süreklilik gösteren topallık ile karakterize olduğu, ağız içi lezyonların sığırlara kıyasla daha küçük ve kısa süreli olduğu ifade edildi.

Yazılı açıklamada, Veteriner Dairesi personelinin dün hastalık şüphesi bulunan vakaya giderek klinik muayene ve numune alma işlemlerini gerçekleştirdiği, ardından Veteriner Dairesi Viroloji Laboratuvarı’nın 5 saat içinde şap hastalığı teşhisini koyduğu belirtildi.

Açıklamada, hastalığın Veteriner Dairesi tarafından teşhis edildiği ilk andan itibaren geçen 24 saat içinde, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı bünyesinde; birliğin yönetim kurulu üyeleri, ilgili resmi ve serbest veteriner hekimler ile alanında uzman veteriner hekim danışmanların katılımıyla hızlı bir değerlendirme toplantısı yapıldığı ifade edildi.

Bu değerlendirme sonucunda; karantina, aşılama, dezenfeksiyon, çiftlik ve bireysel biyogüvenlik önlemleri, hayvan kesimleri ile hayvan hareketlerinin kontrolü ve kısıtlanmasına yönelik gerekli tüm önlemlerin alınması ve uygulanması yönünde kararlar alındığı kaydedildi.

Açıklamanın devamında şu ifadelere yer verildi:

"Bakanlık ve Veteriner Dairesi’nin aldığı önlemlere ve uygulama şekillerine en başta veteriner hekimlerin, hayvancılık işletmesi sahiplerinin ve çalışanlarının, canlı hayvan taşıyıcılarının, çiftliklerden süt taşıyan kişilerin, çiftliklere yem ve yem hammaddesi taşıyan kişilerin, özel, belediye ve resmi kurumların dezenfeksiyon faaliyeti yürüten personellerinin titizlikle uyması gerektiğini vurgulamak isteriz."

Şap hastalığının tespit edilmesinin ardından bölgede alınması gereken tedbirler şöyle açıklandı:

• "Veteriner Dairesi koordinasyonunda hastalık çıkan işletmenin bulunduğu köyden damızlık ve kasaplık canlı hayvan hareketleri durdurulmuş, karantina tedbirleri kapsamında insan ve hayvansal ürün hareketlerinin kontrollü bir şekilde yapılması sağlanmıştır.
• Ülke çapında tüm büyükbaş ve küçükbaş damızlık hayvan hareketleri en az 1 ay boyunca durdurulmalı, tüm üretici ve canlı hayvan taşıyıcılarının bu kurallara uyması sağlanmalıdır.
•  Kasaplık hayvan hareketleri işletmelerden doğruca mezbahaya gidecek şekilde sağlanmalı ve tüm canlı hayvan taşıyıcılarının bu taşıma kurallarına ve dezenfeksiyon kurallarına uyması sağlanmalıdır.
•  Mezbahalar, hayvancılık işletmeleri ve süt ürünü üretim tesislerinin girişleri ile bölge belediyelerinin Veteriner Dairesi'nin belirlemiş olduğu güzergahlar üzerinde dezenfeksiyon istasyonları kurması ve canlı hayvan ve hayvansal ürün taşıyan her aracın dezenfekte edilerek belgelendirilmesi sağlanmalıdır.
• Yem fabrikaları ve süt ürünü üretim tesisleri girişlerinde, tesise giren ve çıkan tüm araçlar için dezenfeksiyon istasyonları kurulmalıdır. 
• Hayvancılık işletmelerine girişlerde ve çıkışlarda tüm personellerin hijyen kurallarına uymaları ve dezenfeksiyon işlemlerini yapmaları ve mümkün olduğunca gereksiz insan hareketi ile ilgisiz kişilerin işletmelere giriş ve çıkışlarının engellenmesi gerekmektedir.
• Polis Genel Müdürlüğü Trafik Şubesi'nin yollarda, canlı hayvan, hayvansal ürün, yem ve yem hammaddesi taşıyan araçları denetlemesi sağlanmalı, tespit edilen aykırılıklara karşı idari önlem ve para cezası şahıs ayrımı yapmadan uygulanmalıdır.
• Hayvancılık işletmelerinde, hastalıktan şüphelenildiği anda zaman kaybetmeden ilgili kaza Veteriner Dairesi'ne bilgi verilmesi gerekmektedir.
• Tüm hayvancılık işletmelerinde ölen hayvanların hiçbir surette insan, hayvan ve çevre sağlığını tehlikeye atmayacak şekilde bertarafının sağlanması için üreticilerin ilgili bölge belediyelerine başvurmaları gerekmektedir.
•  Hayvancılık işletmelerinde hastalıktan şüphelenildiği anda ilgili hayvanların sağlıklı hayvanlardan ayrı bölümlerde izole edilerek barındırılması sağlanmalıdır.
• Veteriner Dairesi'nden ruhsatlı mezbahalar dışında kalan kötü kondisyonlu ve gayri hijyenik şartlarda hayvan kesimi yapılan mezbahaların ivedi bir şekilde kalıcı olarak kapatılarak, kalan mezbahalar üzerinde Veteriner Dairesi'nin daha etkin bir denetim ve kontrol mekanizmasının kurulması sağlanmalıdır.
•  Süt işleyen ürün üretim tesislerine ulaşan tüm sütlerin 72OC'de 15sn boyunca pastörizasyon işlemine tabii tutulduktan sonra işleme alınması gerekmektedir.
• Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı'nın açıklamış olduğu aşılama prosedürüne tüm hayvancıların uyması sağlanmalı, bu süreçte ilgili tüm resmi ve özel paydaşların sürece olumlu katkı koyması sağlanmalıdır.
• Hastalık ile ilgili en sağlıklı bilginin serbest ve resmi veteriner hekimler ile resmi makamlar tarafından sağlanabileceği unutulmamalı, konu hakkında bilgisiz kişi ve kurumların söylemlerine hiçbir surette güvenilmemeli ve inanılmamalıdır."

Açıklamanın sonunda ise, "Halkı paniğe sürükleyici haber ve paylaşımlara kulak asmadan, ilgi konuda yetkili ve sorumlu Resmi makam ve yetkili meslek grubu olarak Kıbrıs Türk Veteriner Hekimler Birliğinin yaptığı çağrılara ve duyurulara güvenilmesi gerektiğidir.

Kıbrıs Türk Veteriner Hekimler Birliği olarak; alınan tedbirlere uyulması durumunda ve sadece hayvancılık sektöründe ağır ekonomik zarara yol açabilecek şap hastalığının özellikleri göz önünde bulundurulduğunda, halkımızın insan sağlığı açısından yerli et ve süt ürünü tüketmesinde risk olmadığını beyan etmekten, ülkemizde ilgili konuda yetkili meslek grubu olarak hiçbir çekince duymadığımızı tüm kamuoyuna bildiririz." denildi.