Türkiye'den yeni müzakere sinyali: İki toplum arasında değil, iki devlet arasında olacak...

Haber Merkezi: M. İrşad Esen

Türkiye'den, Kıbrıs'ta müzakerelerin yeniden başlamasına yönelik yeşil ışık yakıldı. Daha önce yapılan müzakerelerde iki tarafta ''toplum'' olarak katılıyordu. Liderler ise ''Toplum Liderleri'' sıfatıyla masaya oturuyordu. Türkiye, yapılması muhtemel olan yeni müzakerelerin, toplumlar arası yerine, devletler arası yapılmasını istiyor. Türkiye'nin bu çıkışı, Kuzey Kıbrıs'ta Federasyon karşıtı olan siyasetçilere de bir mesaj niteliğinde. Müzakere masasına devlet olarak oturmak, içerden gelecek eleştirilerin önüne kesmek için düşünülmüş olabilir.

Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Kıbrıs meselesinin ortaya çıkmasının 60. yılında olduklarını belirterek, "Meselenin adadaki gerçekler temelinde adil, kalıcı ve sürdürülebilir çözüme kavuşturulmasının anahtarı Kıbrıs Türk halkının özden gelen hakları olan egemen eşitliğinin ve eşit uluslararası statüsünün tescil edilmesidir. Şayet bir müzakere olacaksa bu iki toplum arasında değil, iki devlet arasında olacak, müzakere masasına oturmadan önce iki tarafın da statüleri eşitlenecektir." değerlendirmesini yaptı.

Fidan, Türkiye'nin Ege ve Doğu Akdeniz'de hak ve çıkarlarını koruma kararlılığını sürdüreceklerini vurguladı.

YUNANİSTAN'LA İLİŞKİLER DÜZELİYOR

Fidan, "Yunanistan'la ilişkilerimiz son dönemde karşılıklı sergilenen dayanışma diplomasisinin de yardımıyla olumlu yönde evrilmektedir." dedi. Yıl içinde yaptıkları üst düzey görüşmelerde pozitif gündemin geliştirilmesine yönelik çabaları yoğunlaştırarak mevcut diyalog mekanizmalarını yeniden canlandırdıklarını kaydeden Fidan, 7 Aralık'ta Atina'da düzenlenmesi kararlaştırılan Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi 5. Toplantısı için hazırlıkları sürdürdüklerini söyledi.

Bakan Fidan, Türkiye-Avrupa Birliği (AB) ilişkilerinin somut ve olumlu gündem temelinde ilerletilmesinin önemini vurgulayarak, Türkiye'nin, AB üyeliği hedefine bağlılığını koruduğunu, her alanda işbirliği ve diyaloğu geliştirmek için yapıcı politikalar izlemeye devam ettiğini söyledi.

AB'nin zaman zaman stratejik vizyon sergilemekten uzak olduğunu son olarak AB Komisyonunun 2023 Türkiye Raporu örneğinde gördüklerini aktaran Fidan, "Karşı karşıya olduğumuz meydan okumalar, Türkiye-AB ilişkilerinin bazı üye ülkelerin dar görüşlü çıkar arayışlarına indirgenemeyecek kadar stratejik olduğunu göstermektedir. AB'den temel beklentimiz, aramızdaki işbirliğine ve somut üyelik sürecimize yeniden ivme kazandıracak somut ve anlamlı adımlar atmasıdır." diye konuştu.

Türkiye'nin bölgesel krizlerin ortasında istikrar ve refah aktörü olarak ağırlığı ve rolünün belli olduğunu dile getiren Fidan, AB'nin katılım süreci de dahil tüm stratejilerinde bu rolü hesaba katmasının hem Türkiye hem AB için kazanç olacağını ifade etti.

Fidan bu açıklamayı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Dışişleri Bakanlığı ve ilgili kurumlarının 2024 yılı bütçesinin sunumunu yaptı.

CRANS MONTANA VE İKİ DEVLETLİLİĞE GİDEN SÜREÇ...

Haziran 1968'de Beyrut'ta başlayan ve 55 yılı geride bırakan müzakerelerin son ayağı İsviçre'nin Crans Montana kentinde 28 Haziran 2017'de gerçekleşti

Garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere'nin de katılımıyla yapılan konferansın üçüncü gününde Crans Montana'ya gelen BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, "toprak, siyasi eşitlik, mülkiyet, eşdeğer muamele ile güvenlik ve garantiler" üzerinde bir "paket anlayışı" önerisinde bulundu. İki taraf beş konu başlığında, garantör ülkeler ise güvenlik ve garantiler başlığındaki önerilerini sundu.

Rum tarafı  ön şartlar ortaya koydu.

Kıbrıs Rum tarafının, gerek 5 başlıkta uzlaşmaya yanaşmaması, gerekse çözümün uygulanmasının ilk gününden itibaren Ada'da "Sıfır asker - Sıfır garanti" tutumunu sürdürmesi nedeniyle Guterres, konferansın başarısızlıkla sonuçlandığını ilan etti.

4. Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Kıbrıslı Rum Lider Nikos Anastasiadis’in maksimalist tutumuyla Crans Montana’da sonuç alınmasını engelleyenlerin başında geldiğini açıklamış ve bizim devrin son denemesi sözleriyle tepki göstermişti.

KKTC ve Türkiye, Crans Montana'da federasyon tezinin çöktüğünü ve başka bir seçeneğin konuşulması gerektiğini savunmaya başladı.

Ekim 2020'de Ersin Tatar’ın cumhurbaşkanı seçilmesiyle Kıbrıs müzakerelerinde bir fikir değişikliği yaşandı.

Bunu da, "Egemen eşitlik temelinde kurulacak, yan yana yaşayan iki devlet modeli" olarak ilan etti.

Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ise  Kıbrıs'ta konuşulacak tek çözüm modelinin, "Federasyon" modeli olduğunu savunmayı sürdürerek, BM kararlarına dayanmayan herhangi bir çözüm modelinin tartışılmasını reddediyor.