Türk ve Rum siyasiler Kuzey İrlanda'da barışı konuştu

Kıbrıs Diyalog Forumu (KDF)’nun düzenlediği, 6-11 Kasım 2023 tarihlerinde düzenlenen çalışma ziyaretine Kıbrıslı Türk siyasi partilerden CTP, DP, HP ve UBP temsilcileri; Kıbrıslı Rum siyasi partilerden ise AKEL, DISY, DEPA ve Yeşiller temsilcileri katıldı. Ziyarete, bazı eski baş müzakerecilerden de katılanlar oldu.

Ziyaret kapsamında, Kuzey İrlanda'nın çatışmadan müzakerelere, anlaşmaya ve uygulamaya geçiş süreci gözlemlendi. Katılımcılar, Kuzey İrlanda Meclis Başkanı Alex Maskey tarafından karşılandı ve Belfast/Good Friday Anlaşması'nın uygulanmasıyla ilgili konuları değerlendirdi.

İrlandalı diplomat Tim O'Connor, çatışmanın tarihi ve siyasi arka planı, müzakerelerin tasarlanma süreci ve müzakerelerin ardındaki felsefe hakkında bilgi verdi. Katılımcılar ayrıca, Kuzey İrlanda Meclisi, Kuzey İrlanda Yürütme Ofisi, Kuzey-Güney Bakanlar Konseyi Ortak Sekreterya ve diğer Kuzey-Güney uygulama organlarıyla toplantılar gerçekleştirdi.

Programın sonunda, Kuzey İrlanda'daki bazı siyasi partilerin yetkilileriyle görüşmeler yapılarak, barış süreci, uygulama ve günümüze kadar olan süreç hakkında bilgi alındı. Çalışma ziyareti, her barış sürecinin farklı olduğu ve bu süreçlerin kendi tarihsel ve siyasi bağlamına göre şekillendirilmesi gerektiği anlayışıyla gerçekleştirildi.

İRLANDA SORUNU NEDİR?

İrlanda Sorunu, tarih boyunca İrlanda adasının kontrolü, bağımsızlık mücadeleleri, dini ayrılıklar ve etnik gruplar arasındaki ilişkilerle ilgili karmaşık bir geçmişe sahiptir. Ana hatlarıyla, İrlanda Sorunu'nun temel unsurları şunlardır:

1. İngiliz Egemenliği ve Direniş: İrlanda, tarihsel olarak İngiliz kontrolü altında olmuştur. İngiltere'nin egemenliği, İrlanda'daki yerli nüfusun birçoğu tarafından hoşgörüsüz bir şekilde algılandı. İrlanda, 1801'de Birleşik Krallık ile birleşene kadar İngiliz hükümetinin doğrudan kontrolü altında kaldı.

2. Bağımsızlık Mücadeleleri: 19. ve 20. yüzyıllarda, İrlanda'daki bağımsızlık mücadeleleri giderek arttı. 1916'da Paskalya Ayaklanması ve sonrasında İrlanda Bağımsızlık Savaşı, İrlanda'nın bağımsızlığını kazanmasıyla sonuçlandı. 1922'de, İrlanda, İngiltere Krallığı'ndan ayrılarak İrlanda Serbest Devleti adı altında bağımsız bir devlet oldu. Ancak, Kuzey İrlanda olarak adlandırılan altı kontluğu içeren bir bölge, Birleşik Krallık'a bağlı kaldı.

3. Kuzey İrlanda Sorunu: Kuzey İrlanda'daki Protestanlar ve Katolikler arasındaki dini ve etnik ayrılıklar, Kuzey İrlanda'da toplumsal çatışmalara neden oldu. Kuzey İrlanda, İrlanda Cumhuriyeti'nden ayrılmayı tercih etti ve Birleşik Krallık'ın bir parçası olarak kaldı. Bu durum, Kuzey İrlanda'da yaşayan Katolik topluluğun eşit haklar ve ayrımcılıkla mücadele etme ihtiyacını doğurdu.

4. Belfast Anlaşması: 1998'de imzalanan Belfast Anlaşması, Kuzey İrlanda'da barış ve istikrarı sağlamak amacıyla oluşturulan bir çözüm planıdır. Anlaşma, Kuzey İrlanda'nın yönetiminde Katolik ve Protestan topluluklar arasında güç paylaşımını öngörmektedir.

İrlanda Sorunu, karmaşık ve hassas bir konu olmaya devam ediyor. Belfast Anlaşması, bölgede bir miktar istikrar sağlamış olsa da, topluluklar arasındaki ilişkiler ve birleşik bir İrlanda vizyonu konularında hala belirgin farklılıklar bulunuyor.