Denizaltı elektrik bağlantısı projesinde fizibilite çalışmaları son aşamaya geldi

KKTC'ye enerji sağlamayı amaçlayan denizaltı elektrik bağlantısı projesi için oluşturulan Türkiye-KKTC Ortak Enerji Çalışma Grubu Üyesi, ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampüsü Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Murat Fahrioğlu, AA muhabirine, projeye ilişkin açıklamalarda bulundu.

Türkiye ile KKTC arasında imzalanan enerji anlaşması ile kurulan ortak enerji çalışma grubunda elektrik şebeke danışmanı olarak da çalışmalar yürüten Fahrioğlu, çalışma grubunun Türkiye'den KKTC'ye denizaltı elektrik bağlantısı projesinde fizibilite çalışmalarında son aşamaya geldiğini söyledi.

"ÇEKİLECEK HAT ÇİFT YÖNLÜ OLACAK"

Denizaltından elektrik bağlantısının dünyada iki şekilde yapıldığını aktaran Fahrioğlu, "Bazen kabloyu gemi üretir ve serer, bu nadir uygulanan bir yöntemdir. Diğer şekliyle de kablo üretilir, gemi kabloyu rulo şeklinde alır, özel robotik denizaltı çapası kullanarak denizaltına gömer." değerlendirmesinde bulundu.

Proje kapsamında iki ülke arasında teknik detayların ele alındığını belirten Prof. Dr. Murat Fahrioğlu, hangi yöntemin kullanılacağına dair çalışmaların sürdüğünü kaydetti.

Fahrioğlu, şöyle devam etti:

"KKTC-Türkiye arası 'V' şeklinde bir vadiyi andırıyor. Bunun en derin noktası 1400 metre. En iyi yöntemi seçmeye çalışıyoruz. Çalışmalar ete kemiğe büründü. Çekilecek hat çift yönlü olacak. Bu çalışma tamamlandığında sadece Türkiye'den KKTC'ye elektrik gelmiş olmayacak. KKTC'den de Türkiye'ye ve bütün dünyaya, Avrupa'ya elektrik akımı sağlanmış olacak. Çünkü dünya enerji konusunda akıllı şebekelere doğru gidiyor. Enerjinin en ucuzunun alınması yolu bu olacak."

"ADA, AVRUPA'NIN EN İYİ GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİNE SAHİP"

Prof. Dr. Murat Fahrioğlu, projeyle Ada'ya sağlanacak elektriğin, yenilenebilir enerji teknolojileri konusunda da büyük potansiyelinin bulunduğunu söyledi.

ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampüsü'nde yeşil enerjiler konusunda AR-GE çalışmaları yürüttüklerini, Ada'nın güneş potansiyelini ölçtüklerini, güneş tarlası kurduklarını belirten Fahrioğlu, şunları kaydetti:

"En iyi güneşin İspanya'da olduğu söyleniyor, KKTC'deki ölçümlerimizi İspanya'yla karşılaştırdık ve gördük ki Ada, Avrupa'nın en iyi güneş enerjisi potansiyeline sahip. Bu potansiyelden faydalanmak için kampüste kurduğumuz güneş tarlası, kampüsün enerji ihtiyacının yüzde 20'sini karşılıyor ama daha fazlasını yapamıyoruz çünkü şebeke kaldırmıyor.

Türkiye'nin elektrik kurulu gücü 100 bin megavatın üzerinde, KKTC'nin ise 400 megavat civarında, dolayısıyla potansiyel çok yüksek olmasına rağmen yenilenebilir enerji teknolojileri konusunda yeterli kurulu güce sahip değil. Şebeke güçlendiğinde yenilenebilir teknolojilere yatırımlar da artacak. Ayrıca elektrik üretimi için fosil yakıtları kullanıyor. Bu projeyle yeşil teknolojiler de gelişmiş olacak."

"ELEKTRİKLİ ARAÇLARIN YAYGIN KULLANIMININ ÖNÜ AÇILACAK"

KKTC'ye enerji sağlamayı amaçlayan projede görev alan ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampüsü Elektrik Elektronik Mühendisliği Doktor Öğretim Üyesi Canraş Batunlu da hayata geçirilmesinin ardından projenin elektrikli araçların geleceği konusunda da çok önemli işlevlerinin olacağını belirtti.

Elektrikli araçların güneş enerjisi ile şarj edilebilmesi için ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampüsü'nde proje başlattıklarını bildiren Batunlu, şunları kaydetti:

"Elektrikli araçlar bir taraftan güneş enerjisi ile şarj olurken kalan elektrik enerjisi evlerde şebekeye verilebilecek çünkü KKTC'nin güneş potansiyeli buna çok müsait. Böylece elektrikli araçların yaygın kullanımının önü daha da açılacak. Elektrikli araçlar, evlerdeki elektrik faturalarını da düşürecek. Bunun örnekleri Çin'de ve ABD'de var, biz de Ada'da hayata geçirmek için çalışıyoruz."

"YEŞİL ADA'NIN HAYATA GEÇİRİLMESİNDE ODTÜ'NÜN DE BÜYÜK KATKISI OLACAK"

ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampüsü Rektörü Prof. Dr. Mehmet Zeyrek de projenin hayata geçirilmesinin önemli açılımları da beraberinde getireceğini söyledi.

Bu açılımlardan birinin şebekedeki yenilenebilir enerji kapasitesinin artırımı olabileceğini belirten Zeyrek, şunları kaydetti:

"Projenin hayata geçirilmesiyle üniversite kampüsümüzde yüzde 20 olan güneş enerjisi kullanım kapasitesini ileride yapacağımız yeni kurulumlar ile artacağını düşünüyoruz ve bunu ilk etapta yüzde 40 düzeyine çıkarmayı planlıyoruz. Bu da Ada için çok önemli bir örnek olacak. Üniversitemiz de sürdürülebilir kaynakların Ada geneline yaygınlaştırılması konusunda hem bilimsel hem de teknolojik altyapı konusunda önemli katkıda bulunacak. Bu projeye bir hocamız da liderlik etmekte. Öğrencilerimiz de 'yeşil kampüs' konusunda çok başarılı çalışmalar yapıyor. Böylece Yeşil Ada ismi verilen Ada'nın ismine yaraşır şekilde enerji kaynaklarının da sürdürülebilirliği açısından önemi büyük olacak. Yeşil Ada'nın hayata geçirilmesinde ODTÜ'nün de büyük katkısı olacak."

Çift yönlü kablo ile Türkiye ile KKTC arasında kurulacak elektrik iletim projesine yönelik devletler arası mutabakat metni Başbakan Ünal Üstel ile Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz tarafından 18 Temmuz 2023 tarihinde Ankara'da imzalanmıştı.

21 Temmuz'da Resmi Gazete'de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Arasında Kablo ile Enterkoneksiyon Projesinin Uygulanması Hakkında Mutabakat Zaptı” şu hususları içeriyor:

• Türkiye Cumhuriyeti’nde üretilen elektrik ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde üretilen elektriğin karşılıklı olarak her iki ülkeye kablo ile iletilmesine izin verilmesi,
• Yatırımın yapılmasına ve işletilmesine ilişkin modelin belirlenmesi,
• Her iki ülkede ilgili kurumlar nezdinde planlama, fizibilite çalışmalarının yapılmasına izin verilmesi,
• Projenin geçeceği hattın tespiti, teknik destek taleplerinin karşılanması, sistemin nasıl işletileceği ve bu konuda doğabilecek maliyetlerin karşılanması, iki ülke ilgili kurumları arasında gerekli görülecek diğer hususlarda uygulama protokollerinin yapılabilmesine imkan tanınması.

Yaklaşık 85 kilometre uzunluğu bulunacak projenin fizibilite çalışmalarının 1 yıl süreceği açıklanmıştı.

Başbakan Ünal Üstel, 5 yıl içinde projenin hazır hale geleceğini açıklamıştı.