Kovid-19'e rağmen yıllık sıtma vaka ve ölüm oranları değişmedi

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 2021'de Kovid-19 salgınının etkisi sürmesine rağmen yıllık sıtma vaka ve ölüm oranlarının değişmediğini açıkladı.

DSÖ'nün yayımladığı Dünya Sıtma Raporu'na göre, 2021'de ülkeler, sıtmayı önlemek ve bu hastalıkla ilgili test ile tedavi sürecinde yaşanabilecek aksamalara karşı etkili mücadele verdi.

Dünya genelinde 2021'de sıtmadan 619 bin civarında kişinin hayatını kaybettiği tahmin edilirken, salgının başladığı 2020'de bu sayı 625 bin olarak kaydedildi. 2019'da ise sıtma kaynaklı 568 bin can kaybı meydana geldi.

Sıtma vakaları 2020-2021 yıllarında artmaya devam ederken, yaşanan artış, 2019-2020 yıllarındaki rakamlara göre daha yavaş oldu.

Küresel olarak 2021'de sıtma vakaları 247 milyona ulaşırken, vaka sayısı 2020'de 245 milyon ve 2019'de ise 232 milyon olarak kayıtlara geçti.

Raporda görüşlerine yer verilen DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, "Kovid-19'un çıktığı ilk yılda (2020) sıtma vakaları ve ölümlerinde artış yaşandı. Sıtmadan etkilenen ülkeler, pandeminin sıtma ile mücadeleye karşı oluşturabileceği aksamalara karşı mücadelelerini iki katına çıkardı." ifadelerini kullandı.

Çok sayıda sorunla karşılaşmalarına rağmen, umutlu olmak için çok sebepleri olduğuna işaret eden Ghebreyesus, "Müdahaleyi güçlendirerek, riskleri anlayıp hafifleterek, direnç oluşturarak ve araştırmaları hızlandırarak, sıtmasız bir gelecek hayal etmek için her türlü sebep var." değerlendirmesinde bulundu.

VAKA VE ÖLÜMLERİN ÇOĞU AFRİKA KITASINDA

2021'de sıtma vakalarının yüzde 95'i, ölümlerinin ise yüzde 96'sı Afrika'da görüldü.

DSÖ Afrika Direktörü Matshidiso Moeti, "Afrika, ilerlemelere rağmen, bu ölümcül hastalıktan en çok etkilenen kıta. Sıtmayı yenmemiz için yeni araçlara ve bunları uygulamaya geçirecek fonlara acil ihtiyaç var." ifadelerini kullandı.

Sıtma hastalığından korunmak için kullanılan böcek öldürücü cibinlik, sıtmanın endemik olduğu ülkelerde temel kontrol aracı olurken, 2020'de ülkeler bu cibinlikleri geçmiş yıllara oranla daha fazla dağıttı.

Dünyada 2021’de 128 milyon böcek öldürücü cibinlik dağıtılırken, bu sayı salgın öncesinde daha fazlaydı.

Benin, Eritre, Endonezya, Nijerya, Solomon Adaları, Tayland, Uganda ve Vanuatu gibi ülkeler, stoklardaki böcek öldürücü cibinliklerinin yüzde 60'ından azını dağıtırken, Botswana, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Haiti, Hindistan, Pakistan ve Sierra Leone hiç dağıtmadı.

Sıtma ile mücadeleye 2021'de 3,5 milyar dolarlık (65.174.550,0000) TL finansman ayrılırken, geçmiş yıllara rağmen artan bu miktarın, sıtmayı dünya çapında yenme yolunda ilerlemek için gereken tahmini 7,3 milyar doların (136,121,275,000.00) TL altında kaldığı belirtiliyor.

SITMA NEDİR?

Sıtma; insanlara parazit taşıyan sivrisineğin sokmasıyla bulaşan, zamanında tedavi edilmezse öldürücü olabilen, nöbetler halinde ateş ve titremeye neden olan bir hastalıktır.

HASTALIK İNSANLARA NASIL BULAŞIR?

Sıtma insanlara çoğunlukla parazit taşıyan sivrisineğin sokması ile bulaşır. Nadir olmakla beraber; sıtma paraziti taşıyan kanın sağlam kişiye verilmesi, parazitli kan bulaşmış iğnelerin batması veya kullanılması, organ nakli ve gebe kadınlarda plasenta yoluyla çocuğa geçiş ile de bulaşabilir.

HASTALIĞIN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Sıtma hastalığının belirtileri; nöbetler şeklinde gelen ateş, üşüme, titreme, baş ağrısı, kas ağrısı ve yorgunluktur. Bulantı, kusma ve ishal olabilir. Sıtma nöbetleri parazit türüne göre değişen aralıklarla, şiddetli titremeyle yükselen ateşle başlar, terlemeyle sona erer. Tanı ve tedavisinin geciktiği durumlarda kansızlık ve sarılık gelişebilir. Sıtma hastalığına sebep olan bazı parazit türlerinde tedaviye 24 saat içinde başlanmazsa ilerleyerek ölüme yol açabilir.

(Bilgiler Türkiye Sağlık Bakanlığı sitesinden alınmıştır.)