Veçhi Loizidou kararını yorumladı: Rumlar TMK'yi aşarak direkt AİHM'e başvuramaz

Haber Merkezi

Avrupa Konseyi Delegeler Komitesi'nin AİHM'in Loizidou kararına ilişkin incelemeyi kapatmasının yankıları sürüyor.

Avrupa Konseyi Delegeler Komitesi'nin 20-22 Eylül'de düzenlenen insan hakları konulu 1443'üncü toplantısında AİHM'in Loizidou kararına ilişkin gözetim ve denetim sürecini durdurma kararı alarak, incelemeyi kapatmıştı.

Komitenin aldığı kararla Rumların TMK'yi aşarak direkt AİHM'e başvurması artık mümkün gözükmüyor.

Taşınmaz Mal Komisyonu (TMK) Başkanı Növber Ferit Veçhi, Rumlar hoşnut kalmasa da Loizidou kararının TMK'nin etkin bir iç hukuk yolu olduğunun bir kez daha teyit edildiğine dikkat çekti.

Veçhi, "TMK'ye başvuran ve aldığımız kararı beğenmeyen Rumlar, KKTC Yüksek İdare Mahkemesi'ne başvurabilir. Başvuran Rumlar, oradan da hoşnut kalmazsa bütün iç hukuk yollarını tüketmesiyle birlikte AİHM'e gidebilir. Ancak AİHM illa ki Rumlar lehine karar verecek değildir." diye konuştu.

Anadolu Ajansı muhabirine konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Veçhi, "Bu karar, her ne kadar da çok geç alınsa da KKTC ve ana vatan Türkiye için olumlu bir karardır." vurgusu yaptı.

TMK'NIN İŞLEYİŞİ VE BUGÜNE KADAR GÖRÜLEN DAVALAR

TMK'nin işleyişine ilişkin bilgileri paylaşan Veçhi, "TMK, takas, iade ve tazminat olarak talepleri inceler. Rumlar buraya başvurur, dosyalarını oluşturur. Biz her perşembe yaklaşık 20 dosya inceliyoruz, bunları 'dostane çözüm (karşılıklı anlaşma)' olarak bitirmeye çalışıyoruz. Takas, tazminat veya iadeye karar veririz. Eğer bir anlaşmazlık olursa duruşmaya gideriz." diye konuştu.

Veçhi, başvuranların davacı, KKTC İçişleri Bakanlığının da davalı olduğunu kaydetti.

Son bir yılda 140 farklı dosyayı incelediklerini belirten Veçhi, bu dosyalardan 2'sinin iade olduğunu, bu süreçte takas ise yapılmadığını dile getirerek, şöyle devam etti:

"Kurulduğundan bu yana TMK'ye toplam 7 bin 159 başvuruda bulunuldu. Bunlardan 1366'sı dostane çözüm yoluyla, 34 tanesi ise duruşma yoluyla sonuçlandı. TMK, bugüne kadar başvuru yapan 1169 kişiye, mallarının bedeli olarak tazminata karar verdi. 4 başvuru için iade, 2 başvuru için takas-tazminat, 8 başvuru için iade-tazminat kararı verilmiştir. Bir başvuru için ise Kıbrıs meselesinin çözülmesinden sonra iade edilmesi kararı verilmiştir."

TMK'nin tazminat kararlarının ödemesinin KKTC Maliye Bakanlığınca yapıldığını belirten Veçhi, TMK kurulmadan önce davalı konumunda Türkiye'nin olduğunu da anımsattı.

MARAŞ İÇİN 459 BAŞVURU

Veçhi, Maraş bölgesinin açık olan pilot bölgesi ve diğer kapalı bölümlerine de toplamda 459 başvurunun olduğunu aktardı.

22 Temmuz 1989'da Titina Loizidu adlı Rum kadın, KKTC sınırları içerisinde kalan mülkleri için AİHM'e Türkiye aleyhine başvuruda bulunmuş ve tazminat kazanmıştı. Ayrıca mülkün tam yasal mülkiyetini elinde tuttuğuna hükmedilmişti.

Delegeler Komitesi’ne yapılan başvuruda söz konusu mülklerin iadesi talep ediliyordu.

Ancak, AİHM kararı sonrası 2005 yılında kurulan Taşınmaz Mal Komisyonu, tazminat, takas ve iade davaları için iç hukuk yolu tanınmıştı.

TMK 2006’DAN BERİ FAALİYETTE

Taşınmaz Mal Komisyonu, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin verdiği hüküm uyarınca 2005’te, KKTC’de bulunan mallarla ilgili bir iç hukuku oluşturmak amacıyla kuruldu.

Komisyon, 2006’dan beri “iki kesimlilik ve iki toplumluluk ilkelerini gözeterek, Kıbrıs Türk toplumunun haklarına halel getirmeyecek şekilde” KKTC sınırları içindeki mallarla ilgili iade, tazminat ve takas taleplerini değerlendirip, karara bağlıyor.

Yüksek Adliye Kurulu’nun, Cumurbaşkanı tarafından önerilen kişiler arasından seçerek, oluşturduğu TMK, Növber Ferit Veçhi (başkan), Güngör Günkan (başkan yardımcısı) ve üyeler Oktan Türe, Erhan Berksel, Christiana Kruger, Daniel Tarschys ve Saskia Yorucu'dan oluşuyor.