Türkiye'yi masaya çekmeye çalışan Rumlardan üç ön şart

Rum tarafı, Kıbrıs müzakerelerinin 2017'de başarısızlıkla sonuçlanan Crans-Montana'dan yeniden başlatılmasını bekliyor.

Ancak bunun için bazı şartları var.

Konuyu, Rum Başkanlık Basın Ofisi Müdürü Andreas Yosif, dün düzenlenen ve Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’i temsilen katıldığı bir anma töreninde yeniden gündeme taşıdı.

Haravgi gazetesinin haberine göre, Anastasiadis’in “müzakerelere, Crans Montana’da kaldığı yerden başlamaya hazır ve kararlı olduğunu” defalarca dile getirdiğini kaydeden Yosif, şöyle devam etti:

“Ancak şunu da belirtmek gerekir ki; Türkiye Kıbrıs MEB’indeki (münhasır ekonomik bölge) ve Maraş’ın kapalı bölgesindeki kışkırtıcı faaliyetlerini durdurmadan ve taksimci iki devlet çözümü tehditlerinin çıkmaz yolu terk edilmeden müzakereler yeniden başlayamaz.”

İsviçre'nin Crans Montana kentinde 28 Haziran 2017'de yapılan ve yaklaşık 10 gün yoğun şekilde devam eden Kıbrıs Konferansı, Kıbrıs müzakerelerinde çözüme en çok yaklaşılan süreçlerden biri olmuştu. Ancak Rum Yönetimi'nin uzlaşmaz tutumu neticesinde süreç bir kez daha çökmüştü.

AKEL İNİSİYATİF ALINMASINI İSTİYOR

Gazete başka bir haberinde AKEL Genel Sekreteri Stefanos Stefanu'nun açıklamalarına da yer verdi.

Stefanu katıldığı bir anma töreninde, Kıbrıs sorununun daha önce hiç olmadığı kadar kötü bir aşamada bulunduğuna dikkat çekerek, "Türkiye’nin, uzayıp giden çıkmazdan yararlanarak taksim hedefini hayata geçirmeye devam edeceğini” savundu.

Doğu Akdeniz ve kapalı Maraş’taki faaliyetlerini pasifçe izlemek yerine hareketlerin inisiyatifini almaları gerektiğini de söyleyen Stefanu, “Kıbrıs trajedisine nasıl ulaştığımızı hatırlamalıyız. Tarihi gerçekleri korumalıyız çünkü geleceğe giden yolu çizen doğru öğretileri ancak geriye gittiğimizde anlayabiliriz.  Tarihini unutan halklar trajedilerin yeniden yaşamaya mahkûmdur.” ifadesini kullandı.

CRANS MONTANA

Haziran 1968'de Beyrut'ta başlayan ve 54 yılı geride bırakan müzakerelerin son ayağı İsviçre'nin Crans Montana kentinde 28 Haziran 2017'de gerçekleşmişti.

Garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere'nin de katılımıyla yapılan konferansın üçüncü gününde Crans Montana'ya gelen Genel Sekreter Antonio Guterres, "toprak, siyasi eşitlik, mülkiyet, eşdeğer muamele ile güvenlik ve garantiler" üzerinde bir "paket anlayışı" önerisinde bulundu. İki taraf beş konu başlığında, garantör ülkeler ise güvenlik ve garantiler başlığındaki önerilerini sundu.

Rum tarafı her defasında çeşitli sebeplerle içinde BM önerilerinin de bulunduğu çözüme yönelik adımları reddetti ya da kabul edilmesi mümkün olmayan ön şartlar ortaya koydu.

Kıbrıs Rum tarafının, gerek 5 başlıkta uzlaşmaya yanaşmaması gerekse çözümün uygulanmasının ilk gününden itibaren Ada'da "sıfır asker - sıfır garanti" tutumunu sürdürmesi nedeniyle Guterres konferansın başarısızlıkla sonuçlandığını ilan etti.

TARAFLARIN POZİSYONU

Ekim 2020'de Ersin Tatar’ın cumhurbaşkanı seçilmesiyle Kıbrıs müzakerelerinde bir paradigma değişikliği yaşandı.

KKTC ve Türkiye, Crans Montana'da federasyon tezinin çöktüğünü ve başka bir seçeneğin konuşulması gerektiğini savunuyor. Bu da, "egemen eşitlik temelinde kurulacak, yan yana yaşayan iki devlet modeli."

Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ise  Kıbrıs'ta konuşulacak tek çözüm modelinin, "federasyon" modeli olduğunu savunmayı sürdürüyor, BM kararlarına dayanmayan herhangi bir çözüm modelinin tartışılmasını reddediyor.

27-29 Nisan 2021'de BM öncülüğünde İsviçre'nin Cenevre kentinde yapılan, Kıbrıs'taki taraflar ve garantörlerin masada yer aldığı "5+1" formatındaki gayriresmi toplantıda da, resmi müzakerelerin başlaması yönünde yeterli zemin bulunamamıştı.