Trump istiyordu: Nobel Barış Ödülü Maria Corina Machado'nun oldu

Nobel Barış Ödülü Venezuelalı siyasetçi Maria Corina Machado'ya verildi.

Maria Corina Machado, Latin Amerika'da son zamanlarda cesaretin en "olağanüstü örneklerinden" birini gösterdiği için Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.

Nobel Komitesi başkanı, Machado'nun kilit bir birleştirici figür olduğunu belirtti.

Nobel Barış Ödülü sosyal medya platformu X'ten yaptığı açıklamada, Maria Corina Machado'ya Nobel Barış Ödülü'nü "Venezuela halkının demokratik haklarını savunmak için yorulmak bilmez çabaları ve diktatörlükten demokrasiye adil ve barışçıl bir geçiş için verdiği mücadele" için verdiğini duyurdu.

BBC Türkçe, ödül için Trump'ın önemli bir aday olarak görüldüğünü yazdı.

Ancak ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze'de ateşkes anlaşmasını duyurmasından bir gün sonra yapılacak duyuruya çok geç kaldığı belirtiliyor.

Ancak Trump'ın her iki tarafa yaptığı baskı anlaşmada önemli bir rol oynasa da, anlaşma büyük ihtimalle geç kaldığı için Nobel Komitesi tarafından dikkate alınmamış olabilir.

Beş üyeli komite son toplantısını Pazartesi günü yapmış ve seçimlerinin nedenini açıklayan bildiriye son şeklini vermişti. Komite kararını genelde, son toplantıdan birkaç gün önce vermiş oluyor.

Tarihçi ve Barış Ödülü uzmanı Asle Sveen AFP Haber Ajansına yaptığı açıklamada "Gazze anlaşmasının kesinlikle 2025 için bir önemi olmayacak. Nobel Komitesi kararını verdi" derken, "Trump bu yılki ödülü alamayacak. Bundan yüzde 100 eminim" ifadelerini kullandı.

Trump Perşembe günü Nobel Barış Ödülü konusundaki bir soruya "Ne yapacaklarını gerçekten bilmiyorum. Fakat şunu biliyorum, hiç kimse 9 aylık bir sürede sekiz savaşı çözmedi. Sekiz savaşı durdurdum. Bu daha önce hiç yapılamadı" yanıtını verdi ve Gazze'deki savaşın "aralarındaki en büyüğü" olduğunu vurguladı.

388 kişi ve kuruluşun aday gösterildiği bu yılki ödülü kimin alacağı konusunda spekülasyonlar yoğun. Açık bir favori olmadığı için Oslo'da çeşitli isimler geçiyor.

Sudan'daki savaş ve açlığa katlanmalarında halka yardımcı olmak için yaşamlarını riske atan gönüllüler ağı Acil Durum Tepki Odaları adı geçen bir kuruluş. Kremlin karşıtı siyasetçi Aleksey Navalni'nin eşi Yulia Navalnaya'nın ve seçim gözlem kuruluşu Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu da şanslı görülenler arasında.

Nobel Komitesi, ödülü BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ya da UNHCR veya BM Filistinli Mültecilere Yardım Kuruluşu UNRWA'ya ödül vererek ABD'nin eleştirilerine yol açabilecek bir seçim de yapabilir.

MARIA CORINA MACHADO KİMDİR?

María Corina Machado Parisca, 7 Ekim 1967’de Venezuela'nın başkenti Caracas’ta doğdu.doğdu. Universidad Católica Andrés Bello’da Endüstri Mühendisliği eğitimi aldıktan sonra, Amerika Birleşik Devletleri’nde Yale Üniversitesi’nde Kamu Yönetimi alanında yüksek lisans yaptı. ABD'de eğitimini tamamladıktan sonra özel sektörde ve sosyal projelerde çalıştı. 

Vente Venezuela partisinin kurucusu ve ulusal koordinatörü María Corina Machado, Venezuela’da muhalefetin en tanınan figürlerinden biri olarak öne çıkıyor. Liberal görüşleri, demokrasi vurgusu ve otoriterliğe karşı duruşuyla tanınan Machado, yıllardır hem Hugo Chávez hem de Nicolás Maduro yönetimlerine karşı açık muhalefet yürütüyor.

Machado, 2002 yılında Venezuela’da seçim süreçlerinin denetlenmesi ve vatandaş katılımının artırılması amacıyla kurulan Súmate adlı sivil toplum kuruluşunun kurucuları arasında yer aldı. Bu kuruluş, dönemin başkanı Hugo Chávez’e karşı düzenlenen referandum sürecinde aktif rol oynadı ve Machado’nun ülke genelinde tanınmasını sağladı.

2010 genel seçimlerinde Ulusal Meclis’e milletvekili olarak seçilen Machado, parlamentoda hükümetin otoriterleştiği yönünde sert eleştirilerde bulundu.
2012 yılında kısa süreliğine Demokratik Birlik Masası (MUD) ittifakında yer alarak muhalefet içinde etkin rol üstlendi.

Machado, Vente Venezuela adlı liberal siyasi hareketin lideridir. Hareket, serbest piyasa ekonomisi, bireysel özgürlükler ve devlet müdahalesinin azaltılması ilkeleri üzerine kuruludur. Bu duruşuyla, Venezuela’daki geleneksel sol politikaların karşısında bir alternatif sunar.

2023 yılında Venezuela muhalefetinin düzenlediği ön seçimlerde büyük farkla birinci olan Machado, 2024 başkanlık seçimlerinde muhalefetin ortak adayı olmaya hak kazandı. Ancak Nicolás Maduro hükümeti tarafından getirilen siyasi yasak nedeniyle adaylığı engellendi.

Venezuelalı siyasetçi 2018’de BBC’nin “100 Kadın” listesine ve 2025’te Time dergisinin “Dünyanın En Etkili 100 Kişisi” listesine girmeyi başarmıştı. Machado, Ağustos 2024'ten bu yana güvenlik gerekçesiyle bilinmeyen bir yerde saklanıyor. Bu nedenle aralık ayında Oslo'daki ödül törenine katılıp katılmayacağı bilinmiyor.

NOBEL ÖDÜLLERİ HAKKINDA

İsveçli Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900'de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor.

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından, fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyor.

Bunlara ek olarak, Nobel Ekonomi Ödülü, 1968'de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel'in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla, ilk kez 1969'da verildi.

Nobel Ödülleri, her yıl Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık'ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor.

Öte yandan ödüllerin 1901'deki başlangıcından bu yana verilmediği birkaç yıl oldu. Toplamda 49 defa yapılan ödül iptallerinin çoğu, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında gerçekleşti.

Ödül törenleri, Kovid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021'de de yapılamamıştı.