Rum müzakereciden Anastasiadis ve Hristodulidis ile ilgili Crans Montana itirafı

Güney Kıbrıs'tan, 2017'de Rum Yönetimi'nin uzlaşmaz tutumu neticesinde başarısızlıkla sonuçlanan Crans-Montana'daki konferansa ilişkin itiraflar gelmeye devam ediyor.

Konferansta Rum Müzakere Grubu Üyesi olarak bulunan Tumazos Çelebis, 107.6 isimli radyoya dün Crans Montana’da yaşananlara dair açıklamalarda bulundu.

Politis gazetesi bu açıklamaları, “Seçim Öncesinde Crans Montana’nın ‘Kirli Çamaşırları’… Müzakere Grubu Üyesi Tumazos Çelebis’in Açıklamaları Başkan’ı ve Hristodulidis’i İfşa Ediyor” başlığıyla manşetine taşıdı.

Habere göre Çelebis, müzakerelerin çökmesinden kısa süre önce Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Rum Yönetimi Başkanı Anastasiadis’e, “elinde, Türk tarafının garantiler, müdahale hakkı ve gözlem mekanizması ile askerin çekilmesine dair önerisi” bulunduğunu söylediğini ancak Rum tarafının bunu görmezden geldiğini söyledi.

Çelebis, eski Rum Dışişleri Bakanı ve 2023'te yapılacak seçimlerde başkan adayı olan Nikos Hristodulidis’in “İhanet olur.” diyerek Rum tarafının öneri sunmasına şiddetle karşı çıktığını da söyledi. Tumazos Çelebi, “Hristodulidis’in tepkisi yüzünden biz öneri sunana kadar bir hafta geçti, önerilerimiz de Genel Sekreter’in istediği gibi net maddeler şeklinde değil tam bir romandı.” ifadesini kullandı.

Çelebis, “Müzakerelerin başarısızlığa uğramasında Kıbrıs Rum tarafına düşen ne sorumluluk varsa başkan olarak Nikos Anastasiadis’in ve eğer yanlış yolda olduğuna inanıyorlarsaydı, onu geri çevirmeleri gereken danışmanlarının olduğunu” söyledi

Tumazos Çelebi, Nikos Hristodulidis'in de baş danışmanı olarak, çözüme ulaşılamayacağı konusunda Anastasiadis'le hemfikir olduğunu da ekledi.

CRANS MONTANA

Haziran 1968'de Beyrut'ta başlayan ve 54 yılı geride bırakan müzakerelerin son ayağı İsviçre'nin Crans Montana kentinde 28 Haziran 2017'de gerçekleşmişti.

Garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere'nin de katılımıyla yapılan konferansın üçüncü gününde Crans Montana'ya gelen Genel Sekreter Antonio Guterres, "toprak, siyasi eşitlik, mülkiyet, eşdeğer muamele ile güvenlik ve garantiler" üzerinde bir "paket anlayışı" önerisinde bulundu. İki taraf beş konu başlığında, garantör ülkeler ise güvenlik ve garantiler başlığındaki önerilerini sundu.

Rum tarafı her defasında çeşitli sebeplerle içinde BM önerilerinin de bulunduğu çözüme yönelik adımları reddetti ya da kabul edilmesi mümkün olmayan ön şartlar ortaya koydu.

Kıbrıs Rum tarafının, gerek 5 başlıkta uzlaşmaya yanaşmaması gerekse çözümün uygulanmasının ilk gününden itibaren Ada'da "sıfır asker - sıfır garanti" tutumunu sürdürmesi nedeniyle Guterres konferansın başarısızlıkla sonuçlandığını ilan etti.

TARAFLARIN POZİSYONU

Ekim 2020'de Ersin Tatar’ın cumhurbaşkanı seçilmesiyle Kıbrıs müzakerelerinde bir paradigma değişikliği yaşandı.

KKTC ve Türkiye, Crans Montana'da federasyon tezinin çöktüğünü ve başka bir seçeneğin konuşulması gerektiğini savunuyor. Bu da, "egemen eşitlik temelinde kurulacak, yan yana yaşayan iki devlet modeli."

Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ise  Kıbrıs'ta konuşulacak tek çözüm modelinin, "federasyon" modeli olduğunu savunmayı sürdürüyor, BM kararlarına dayanmayan herhangi bir çözüm modelinin tartışılmasını reddediyor.

27-29 Nisan 2021'de BM öncülüğünde İsviçre'nin Cenevre kentinde yapılan, Kıbrıs'taki taraflar ve garantörlerin masada yer aldığı "5+1" formatındaki gayriresmi toplantıda da, resmi müzakerelerin başlaması yönünde yeterli zemin bulunamamıştı.