Çevreciler EastMed'e karşı hukuki süreç başlattı

Avrupa'daki çeşitli çevre örgütleri, Avrupa Birliği'nin (AB) kendi çevre hedefleriyle çelişen doğal gaz projelerine destek vermesine karşı hukuki süreç başlattıklarını duyurdu.

ClientEarth, Friends of the Earth Europe, Food & Water Action Europe ve CEE Bankwatch Network gibi çevre grupları, AB Komisyonu'nun gaz projelerine mali desteğine karşı çıkıyor.

Açıklamada, söz konusu listede EastMed boru hattının da yer aldığına ve bu projelerin vergi mükelleflerine toplam 13 milyar euro (234 milyar TL) maliyet getireceğine işaret edildi.

Açıklamada ayrıca, "AB Komisyonu'nun 30 gaz projesini listeye dahil ederek kendi iklim ve enerji yasalarını ihlal ettiğine inanıyoruz." ifadesi kullanıldı.

AB'nin, söz konusu projeleri desteklemesinin kendi iklim ve enerji hedefleri ile çeliştiği, Paris Anlaşması kapsamındaki yasal yükümlülüklerini göz ardı ettiği ve bunun yasa dışı olduğuna da açıklamada yer verildi.

Açıklamada, herkesin AB'yi çevre yasaları yüzünden mahkemeye verme hakkı olduğu hatırlatılarak, bu aşamada AB Komisyonu'ndan iç inceleme başlatmasının talep edildiği, Komisyon'un bir adım atmaması halinde konunun Avrupa Adalet Divanı'na taşınacağı belirtildi.

AB ülkelerinde 2013 yılından beri pek çok ülkeyi kapsayan doğal gaz boru hattı gibi projeler, "ortak fayda" sağladığı gerekçesiyle mali destek gibi imkanlardan faydalanıyor.

EASTMED HAKKINDA

Söz konusu projeler arasında Doğu Akdeniz gazının Avrupa'ya taşınmasını öngören EastMed boru hattı da yer alıyor.

Doğu Akdeniz'den çıkarılacak gazın Kıbrıs üzerinden Yunanistan'a, oradan da İtalya'ya ulaştırılmasını hedefleyen EastMed projesine ilişkin anlaşma, Atina'da Ocak 2020'de düzenlenen bir törenle Yunanistan, İsrail ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi arasında imzalanmıştı.

Doğu Akdeniz'in (Eastern Mediterranean) kısaltması olan EastMed, yaklaşık 1900 kilometre uzunluğunda ve en az 10 milyar euroya mal olması hesaplanıyor. 3 bin metre derinlikte ilerlemesi beklenen projenin bitiş tarihi olarak ise 2025 yılı öngörülüyor.

Türkiye’yi dahil etmeden bölgedeki doğal gazı Avrupa’ya taşıyabilmeyi amaçlayan projeye Ankara karşı çıkıyordu. Türkiye, Doğu Akdeniz'deki zenginliklerin paylaşımı konusunda bölgedeki tüm aktörlerin yer alacağı "Doğu Akdeniz Konferansı" düzenlenmesini önermişti. 

Ocak ayında ABD, EastMed projesine ilişkin çekincelerini gayriresmi bir yazı ile (non paper) Yunanistan, İsrail ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'ne (GKRY) ilettiği bildirilmişti. ABD'nin dile getirdiği çekinceler arasında projenin ekonomik açıdan sürdürülebilir olmaması ve çevresel hassasiyetlere uzak olması gösterilmişti.

Bunun üzerine proje resmen iptal edilmese de atıl hale gelmişti.