Belediyeler Yasası güncellendi: Neler değişiyor?

Haber Merkezi

Belediye sayısının 28’den 18’e düşürülmesinin ardından 51/95 sayılı Belediyeler Yasası da güncellendi.

Belediyeler (Değişiklik) Yasa Tasarısı, Cumhuriyet Meclisi’nde oy çokluğuyla kabul edildi.

Açık oylamaya göre, 26 milletvekili tasarıya “kabul”, 5 milletvekili de “ret” oyu verdi.

Yasa, Resmi Gazete'de ilan edilmesinin ardından yürürlüğe girecek.

Yasalaşan Belediyeler (Değişiklik) Yasa Tasarısı; İdari, Kamu ve Sağlık İşleri Komitesi gündeminde bulunan Belediyeler (Değişiklik) Yasa Tasarısı (Y.T.No:1/1/2022) ile İdari, Kamu ve Sağlık İşleri Komitesi'nce hazırlanan Belediyeler Değişiklik Yasa Tasarısı'nın (Y.T.No:7/1/2022) birleştirilmesinin ardından tek bir tasarı haline getirilerek, komitede kabul edilmesinin ardından Genel Kurul'a sevk edilmişti.

Y.T.No:1/1/2022'deki değişiklik ile; yerel yönetimle bakanlık arasındaki organik bağın kurulması; belediyelerin imara ilişkin görevlerinde değişikliklerin yapılması; belediye meclislerinin daha işlevsel hale getirilmesi; kamu görevlilerine uygulanan temsil ödeneklerine uygun olarak belediye başkanlarına uygulanması; belediye başkanına vekalet eden asbaşkanların yetkilerinin kısıtlanması; vergi, resim, harç ve ücretlerde yeniden düzenleme yapılması; bazı suç ve cezaların günün koşullarına uyum sağlaması gibi düzenlemeler yapıldı.

Y.T.No:7/1/2022 ile de tefsir maddesinde yer alan kasaba ve kent tefsirleri yasanın içeriğine bağlı olarak yeniden tanımlandı.

ÖZTÜRKLER İÇERİĞİ ANLATTI

Yapılan değişikliklerle ilgili konuşan İçişleri Bakanı Ziya Öztürkler de, yasanın günün koşullarına uygun hale getirildiğini belirterek, şöyle devam etti.

“Belediyelerin gelirleri ciddi oranda artırıldı. Vergi, resim ve harçlarda en son 22 yıl önce güncelleme yapılmıştı. Bu güncellemeyi yapmak şimdiki milletvekili arkadaşlara nasip oldu. Kıymet ve tartı ücretleri düzenlendi. Mali disiplin, şeffaflık ve hesap verebilirlik adına önemli düzenlemeler yapıldı. Yasaya, Mekânsal Adres Kayıt Sistemi’nin devreye girebilmesi ve doğru nüfus sayımı yapılabilmesi için ciddi maddeler kondu. Ortak sosyal konut projelerinin hayata geçirilebilmesi için madde de var. Siyasetin ve ideolojinin değil, belediye başkanların hizmetleriyle sorgulanacağı bir dönemin önünü açma açısından da önemli bir yasa...”

Belediyelerin en önemli gelir kaynakları olan vergi, resim ve harçların aylık asgari ücrete endekslendiğini, önemli oranlarda bu kalemlerin artırıldığını ifade eden Öztürkler, “Kıymet tartı ücreti, Arıtma Tesisi, Vidanjör ve Kanal Açma Hizmeti Ücreti ile tüm resim, harç ve vergilerin günün koşullarına ve ihtiyaca cevap verecek şekilde, asgari ücrete endekslenerek belli oranlarda yükseltildiğini" belirtti.

Öztürkler, özellikle gelir paylaşımı ve hizmet kalitesini artırmak, daha adaletli bir gelir paylaşımı sağlamak amacıyla havuz sistemine geçileceğini, bu kapsamda hava limanlarından çıkış yapan kişilerden ilgili şirketler tarafından aylık asgari ücretin yüzde 0.06’sı (binde altısı) tutarında belediye hizmetlerinden yararlanma resmi tahsil edilerek, bunun yüzde 60’ının ilgili belediyeye (Değirmenlik), yüzde 40’nın ise nüfusları oranında paylaştırılmak üzere Devlet Gelirler Veznesine yatırılacağını, kıymet ve tartı ücretlerinden olan ithal edilen akaryakıtın ise belediye tarafından satış fiyatı üzerinden yüzde 1.5 oranında, kıymet ve tartı ücretinin yüzde 60’ının ilgili belediyeye (İskele), yüzde 40’nın ise nüfusları oranında paylaştırılmak üzere devlet gelirler veznesine aktarılacağını belirtti.

Öztürkler, kurulan Havuz Sistemi ile Hava Alanı ve Akaryakıttan yüzde 60 pay alan belediyelerin yüzde 40’lık havuz gelirinden pay alamayacaklarını, akaryakıt ve havaalanından gelen ve önemli bir gelir kaynağı olan kısımdan ise diğer belediyelerinin de gelir almasının sağlandığını, bu şekilde de küçük belediyelerin bir nebze rahatlatılmasının sağlandığını, bu sayede de gelirlerden tek bir belediyenin yararlanıp, diğer belediyelerin bundan mahrum olmasının önüne geçildiğini, kumarhane ruhsatı üstünden kesilen harcın da buna eklenmesi ile de gelir paylaşımı yapılacak havuzun büyütüldüğünü ve belediyelerin gelir paylaşımının havuz sistemi ile daha adaletli hale getirildiğini anlattı.

Belediye sınırları içerisinde üretilen hazır beton, asfalt, parke ve benzeri şeyler için satış fiyatı üzerinden yüzde 0.003’ü (binde üç) oranında kıymet ve tartı ücreti alınması, ülke sınırlarına ilk girdiği yerdeki Belediye tarafından satış fiyatı üzerinden dağıtılmak üzere ithal edilen akaryakıt ürünlerinden yüzde 1,5 oranında kıymet ve tartı ücreti alınmasının karara bağlandığını ifade eden Bakan Öztürkler, “Eski yasada olmayıp, ilk kez düzenlenen kıymet ve tartı ücretleri ile de belediyelerin gelirlerine yeni gelir kalemleri eklendi.” dedi.

“Kamu yarına yapılan yatırım projeleri dışında, borçlanılacak miktar da dâhil olacak şekilde belediyenin borçlarının tümü, bir yıl içerisinde devlet bütçesinden ilgili belediyeye ayrılan payı aşamayacak.” ibaresinin yeni yasaya konduğunu belirten Öztürkler, devlet bütçesinden ayrılan payı veya belediye meclisinin görev süresini aşan ödeme süresi olan miktarın borçlanılabilmesinin Bakanlar Kurulunun onayına bağlı olacağını, buna ek olarak belediyelerin işletmeler veya döner sermayeli kuruluşlar kurmak, kurulmuş işletmelerle, limited ve kooperatif ortaklıklarına katılmalarına Sayıştay Denetimi getirildiğini de kaydetti.

Belediye Meclisleri, belediyeler ile bunlara bağlı kurum ve döner sermayeli işletmelerin ve bunların kuracağı birliklerin mali açıdan her türlü hizmet, hesap ve işlemlerinin denetlenmesi için mali raporlamalar yaptırmakla yükümlü olacaklarına da dikkat çeken Öztürkler, yetkilendirilmiş muhasip-murakıp tarafından her mali yılın başlangıcından itibaren 6 aylık sürelerle mali raporlamalar yapılması ve belediye meclisine sunulmasının zorunlu hale getirildiğini, yeni yasada yer alan tüm bu düzenlemelerin temel hedefinin ise; belediyelerin sürdürülebilir bir yapıya kavuşması, mali disiplin, şeffaflık, denetim ve hesap verilebilirliğin sağlanması olduğunu ifade etti.

Belediyelere, devlet bütçesinde öngörülen mahalli gelirlerin yüzde 9.25’i oranında pay ayrıldığını, bu payın, belediyelere yüzde 85 nüfusları oranında, yüzde 15’in ise yüz ölçümleri oranında paylaştırılacağını söyleyen Öztürkler, “Eski yasada bu paylaştırma en son nüfus sayımına göre nüfusları oranında oluyordu. Yüzdelik ise yüzde 9 idi. Eski yasada yüzde 0.25’lik oran, nüfusu 6000’in altında olan belediyelere nüfusları oranında bölüştürülüyordu. Bu değişiklik yasasında nüfus ve yüzölçümü kıstası getirilerek, adilane bir bölüşümün yapılması hedeflendi.” dedi.

MAKS Projesi için belediyelere düşen görevlerin daha sağlıklı yürütülmesi ve merkezi hükümet arasında istatistiki verilerin paylaşılması noktasında, E-Devlet sisteminin omurgası konumunda olan Mekânsal Adres Kayıt Sistemi’nin hızla tamamlanması, çağdaş ve güncel nüfus sayımı başta olmak üzere yol, cadde ve hane numaraları ile kişi bilgilerinin eşleştirilerek çalışmaların sağlıklı yürütülebilmesi adına düzenleme yapıldığına da dikkat çeken Öztürkler, “Bu bağlamda ilgili madde uyarınca yapılacak paylaştırmada, nüfusun tespiti için adrese dayalı nüfus kayıt sisteminin uygulanacağı karara bağlandı. Bu sistem yürürlüğe girene kadar da, geçici madde koyarak, nüfusun tespitinde İstatistik Kurumunun ilgili mali yılın başında en son belirlediği verilerden yararlanılacağı kuralı getirilmiştir.” ifadelerini kullandı.

Sürecin devam ettiğini belirten, yasalarla birlikte ilgili bakanlıklara sorumluluk düştüğünü ifade eden Öztürkler, “Önemli bir gün, ciddi emekler var. Herkese teşekkür ediyorum.” dedi.