Erdoğan'ın önerisiyle 15 Aralık "Dünya Türk Dili Ailesi Günü" ilan edildi

Özbekistan'da süren Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) 43'üncü Genel Konferansı’nda 15 Aralık, “Dünya Türk Dili Ailesi Günü” ilan edildi.

Özbekistan’ın tarihi Semerkant şehrinde 194 ülkeden 5 binden fazla katılımcıyla geçen hafta başlayan UNESCO 43'üncü Genel Konferansı’nda Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 15 Aralık’ın "Dünya Türk Dili Ailesi Günü" ilan edilmesi önerisine ilişkin karar taslağı görüşülerek onaylandı.

Türkiye'nin UNESCO Daimi Temsilcisi Büyükelçi Gülnur Aybet, konuyla ilgili oturumda yaptığı konuşmada, Türkiye olarak UNESCO himayesinde Türk dili ailesini yaşatmak, kutlamak ve tanıtmak için tüm Türk devletlerince ortaklaşa hazırlanan önerinin eş sunucusu ülkelere teşekkür etti.

Aybet, dillerin iletişim aracı işlevinin yanı sıra medeniyetlerin de ruhu olduğunu ve nesiller boyunca kolektif hafızayı, bilgeliği ve kimliği taşıdığını belirterek, geniş coğrafyada 200 milyondan fazla kişi tarafından konuşulan Türk dili ailesinin yüzyıllardır süregelen ortak tarih ve değerlerle örülmüş zengin kültürel dokuyu temsil ettiğini vurguladı.

15 ARALIK, TÜRK DİLİNİN EN ESKİ YAZILI BELGELERİNDEN ORHUN YAZITLARI'NIN İLK DEFA DEŞİFRE EDİLDİĞİ GÜN

15 Aralık'ın, Türk dilinin 8'inci yüzyıla dayanan en eski yazılı belgelerinden Orhun Yazıtları'nın ilk defa deşifre edildiği gün olması açısından önem taşıdığına dikkati çeken Gülnur Aybet, aynı zamanda Türk medeniyetlerinin ortak kültürel ve sanatsal zenginliklerini simgeleyen, halklar arasında kültürel yakınlaşmayı ve diyaloğu teşvik eden tarihi bir gün olduğunu söyledi.

Aybet, "UNESCO, Dünya Türk Dili Ailesi Günü'nü kutlayarak, bu vesileyle çok dilliliğe, kültürel çeşitliliğe ve halklar arasında diyaloğa olan kalıcı bağlılığını bir kez daha teyit etmektedir." dedi.

UNESCO tarafından 15 Aralık'ın "Dünya Türk Dili Ailesi Günü" ilan edilmesi dolayısıyla bugün Türk Kültürü ve Miras Vakfınca, Semerkant'ta Türk devletlerinden de katılımcıların yer alacağı konferans düzenlenecek.

TÜRKİYE MEMNUNİYETLE KARŞILADI

Türkiye Dışişleri Bakanlığı, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından 15 Aralık'ın, "Dünya Türk Dili Ailesi Günü" olarak ilan edilmesini memnuniyetle karşıladı.

Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Türkolog Vilhelm Thomsen'ın, 1889'da bulunan ve Türk dilinin bilinen ilk yazılı kaynakları olan "Orhun Yazıtları"nın Türk dilinde yazıldığını 15 Aralık 1893'te uluslararası bilim dünyasına duyurduğu hatırlatılarak, "Dünya Türk Dili Ailesi Günü'nün Türk dünyası ile Türkçe bilen ve öğrenen dostlarımıza şimdiden kutlu olmasını dileriz." ifadesi kullanıldı.

TATAR'DAN TEBRİK MESAJI

5'inci Cumhurbaşkanı Ersin Tatar da, konuyla ilgili bir paylaşımda bulundu. Tatar, kişisel sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda şunları kaydetti:

"Özbekistan'da süren UNESCO 43. Genel Konferansı’nda Orhun Yazıtları'nın ilk kez deşifre edildiği gün olan 15 Aralık, 'Dünya Türk Dili Ailesi Günü' ilan edildi. Tebrik eder, emeği ve katkısı olanlara teşekkür ederim."

TÜRKÇENİN BİLİNEN İLK YAZILI METİNLERİ ORHUN YAZITLARI (KÖKTÜRK YAZITLARI)

Orhun Yazıtları, Göktürk Yazıtları ya da Köktürk Yazıtları, Eski Türkçe (𐰆𐰺𐰴𐰣∶𐰖𐰔𐱃𐰞𐰺𐰃) olan, Türklerin bilinen ilk alfabesi olan Orhun alfabesi ile II'nci Köktürk Kağanlığı döneminde Göktürkler tarafından yazılmış yapıtlardır.

Orhun yazıtları Türkçenin tarihsel süreçteki gramer yapısı ve bu yapının değişimiyle ilgili bilgiler verdiği gibi Türk devlet anlayışı ile yönetimi, kültürel ögeleri, komşuları ile soydaşlarıyla olan ilişkileri ve sosyal yaşantısıyla ilgili önemli bilgiler içermektedir.

Tonyukuk yazıtı 720 - 725 yılında yazılıp dikilmiş olan Orhun Yazıtları'nın ilkidir. Dört yönlü iki taş üzerinde yazılmıştır. Yazıtı, Bilge Kağan dönemine kadar başkomutanlık ve vezirlik yapmış olan Tonyukuk dikmiştir. Metnin yazarı da yine Tonyukuk'tur. Yazıtların yazıcısı Kül Tigin ve Bilge Kağan yazıtlarının yazıcısı Kül Tigin'in yeğeni ve Bilge Kağan'ın oğlu Yolluğ Tigin'dir. 

Tonyukuk yazıtı, Bilge Kağan yazıtı ile Kül Tigin yazıtının yaklaşık olarak 350 kilometre doğusunda yer alır

Kül Tigin yazıtın dikiliş tarihi 21 Ağustos 732, Bilge Kağan yazıtının ise 20 Eylül 735'tir. 

Bilge Kağan yazıtı, Bilge Kağan'ın küçük oğlu Tenri Kağan tarafından diktirilmiştir.

Bilge Kağan ve Kül Tigin yazıtlarında bu abidelerin sonsuzluğa kadar kalması temennisi ile "Bengü Taşlar" denmiştir.

Yazıtlar, 1889 yılında Moğolistan'da Orhun Vadisi'nde bulunmuşlardır. Bu yazıtlar II'nci Göktürk Kağanlığı'na aittir. Yazılış tarihleri MS. 8'inci yüzyılın başlarına dayanmaktadır. Yazıtlardan Kül Tigin Yazıtı 732 yılında, Bilge Kağan Yazıtı 735 yılında yazılmışlardır.

1893 yılında Danimarkalı dilbilimci Vilhelm Thomsen tarafından, Rus Türkolog Vasili Radlof'un da yardımıyla çözülmüş ve aynı yılın 15 Aralık günü Danimarka Kraliyet Bilimler Akademisi'nde bilim dünyasına açıklanmıştır.

Bilge Kağan yazıtında yer alan ve yazıtların en ünlü kısmı:

• Türk Oğuz Beyleri, işitin! Üstte gök çökmedikçe, altta yer denizi delinmedikçe, ilini töreni kim bozabilir?
• Ey Türk ulusu! Kendine dön. Seni yükseltmiş Bilge Kağanı'na, özgür ve bağımsız ülkene karşı hata ettin, kötü duruma düşürdün.
• Ulusun adı, sanı yok olmasın diye, Türk ulusu için gece uyumadım, gündüz oturmadım. Kardeşim Kül Tigin ve iki Şad ile ölesiye, bitesiye çalıştım...

GÖKTÜRK ALFABESİ (ORHUN ALFABESİ)

38 harften oluşan bu alfabe Kutluk devletinde kullanılmıştır. Günümüzde Moğolistan sınırları içerisinde bulunan Orhun’da bulunmuş olan Göktürk alfabesi, Türkler tarafından kullanılmış ve düzenlenmiştir. Bu alfabeyi Hunlar, Göktürkler ve Türk kavimler kullanmış ve geliştirmiştir.

Bu 38 harften 4’ü sesli olup, 8 sesi karşılar, geri kalan harfler ise sessiz harf statüsündedir. Sağdan sola doğru yazılır.

Göktürk Alfabesi (Orhun Yazıtları), Türk dili ve edebiyatı, Türk tarihi, Türk sanatı ve Türk töresi hakkında önemli bilgiler verir. Türk ve Türkçe adı, tarihte ilk kez Göktürkler dönemine ait bu yazıtlarda geçer. Türk dili, kültürü ve tarihinin en önemli anıtlarıdır.